~jtv/corpusfiltergraph/cross-python

« back to all changes in this revision

Viewing changes to trunk/share/CORPORA/sa/EuroParl v5/Legislation/debates/tm/nl/nl/ep-97-12-19.txt

  • Committer: tahoar
  • Date: 2012-05-02 15:46:23 UTC
  • Revision ID: svn-v4:bc069b21-dff4-4e29-a776-06a4e04bad4e::266
new layout. need to update code to use the new layout

Show diffs side-by-side

added added

removed removed

Lines of Context:
 
1
<CHAPTER ID=1>
 
2
Goedkeuring van de notulen
 
3
<SPEAKER ID=1 NAME="De Voorzitter">
 
4
Dames en heren, ik wens u allen een prettig kerstfeest en een voorspoedig nieuwjaar.
 
5
<P>
 
6
De notulen van de vorige vergadering zijn rondgedeeld.
 
7
<P>
 
8
Daar zijn geen bezwaren tegen.
 
9
<P>
 
10
(Het Parlement keurt de notulen goed)
 
11
<P>
 
12
<SPEAKER ID=2 LANGUAGE="DE" NAME="Posselt">
 
13
Mijnheer de Voorzitter, ik heb aan het begin al gemeld dat ik het woord wilde voeren.
 
14
Ik wilde alleen maar zeggen dat op bladzijde 26 van de notulen staat, dat ik de heer Cot er gisteren voor de stemming over de ontwerpresoluties over actuele, dringende en bijzonder belangrijke kwesties op heb gewezen dat de gezamenlijke ontwerpresoluties wel in alle talen beschikbaar waren, maar de oorspronkelijke ontwerpresoluties niet.
 
15
De heer Cot antwoordde daarop dat er sprake was van een uitzondering, omdat zich vertaalproblemen hebben voorgedaan.
 
16
Ik heb hiernaar later nog eens geïnformeerd bij de distributie. Daar werd mij uitdrukkelijk verklaard dat er in de toekomst een nieuwe regeling zal komen volgens welke de ontwerpresoluties die aan de gezamenlijke ontwerpresoluties ten grondslag liggen, niet meer vertaald en uitgedeeld zullen worden.
 
17
Ik moet hiertegen protesteren, hoewel ik over het algemeen een groot voorstander ben van bezuinigingsmaatregelen, want de kans is altijd aanwezig dat gezamenlijke ontwerpresoluties hier worden verworpen - dat gebeurt regelmatig - en dat er dan gestemd wordt over de oorspronkelijk ontwerpresoluties.
 
18
Daarom moeten we erop staan dat de oorspronkelijke teksten op tijd worden vertaald en uitgedeeld.
 
19
<P>
 
20
<SPEAKER ID=3 NAME="De Voorzitter">
 
21
Mijnheer Posselt, ik heb nota genomen van uw opmerking en ik zal vragen om heronderzoek van dit vraagstuk.
 
22
<P>
 
23
<CHAPTER ID=2>
 
24
Stemming
 
25
<SPEAKER ID=4 LANGUAGE="ES" NAME="Fabra Vallés">
 
26
<SPEAKER ID=5 NAME="Theato">
 
27
Mijnheer de Voorzitter, uit het debat van gisteren bleek dat het wenselijk is het advies te publiceren in het Publicatieblad. De tekst verandert eigenlijk niet.
 
28
Er wordt hier iets toegevoegd in paragraaf 7, waarmee - naar ik vernomen heb - de rapporteur het eens is.
 
29
Ik heb hier ook over gesproken met andere leden van de Commissie begrotingscontrole.
 
30
Deze toevoeging, die in de vorm van een mondeling amendement werd voorgesteld door de heer Fabra Vallés, vormt geen enkel probleem en stuit niet op bezwaren.
 
31
Ik zou dus adviseren met dit mondelinge amendement akkoord te gaan.
 
32
<P>
 
33
<SPEAKER ID=6 NAME="Aelvoet">
 
34
Mevrouw Müller heeft mij gevraagd mede te delen dat zij helemaal akkoord gaat met het mondelinge amendement.
 
35
<P>
 
36
<SPEAKER ID=7 NAME="De Voorzitter">
 
37
Heeft het Parlement er bezwaar tegen dat ik dit mondeling amendement van de heer Fabra Vallés in stemming breng?
 
38
Ik zie geen bezwaar en dus kan ik laten stemmen over dit amendement en tegelijk over heel de ontwerpresolutie waar geen amendementen op zijn ingediend.
 
39
<P>
 
40
Deze is aangenomen.
 
41
<P>
 
42
<SPEAKER ID=8 LANGUAGE="FR" NAME="Fabre-Aubrespy">
 
43
Mijnheer de Voorzitter, ons wordt een mondeling amendement voorgesteld.
 
44
U vraagt of iemand bezwaar heeft en dat heeft niemand.
 
45
Maar ik geloof toch dat het correcter is om dit mondelinge amendement in stemming te brengen vóór wij over het gehele verslag stemmen.
 
46
<P>
 
47
Persoonlijk ben ik voor dit mondelinge amendement, maar ik heb de nodige bedenkingen ten aanzien van het gehele verslag.
 
48
Ik verzoek u derhalve om zoals te doen gebruikelijk het gehele verslag in stemming te brengen en eveneens het mondelinge amendement.
 
49
Ook al is het de laatste vergaderdag van het jaar!
 
50
<P>
 
51
<SPEAKER ID=9 NAME="De Voorzitter">
 
52
Mijnheer Fabre-Aubrespy, ik wil het enkel wat gemakkelijker maken voor het Parlement en daarom ben ik niet al te formeel, zeer zeker wanneer ik zie dat er toch algemene overeenstemming bestaat.
 
53
Als u er echter op aandringt, zal ik nogmaals laten stemmen.
 
54
Ik heb enkel datgene gedaan wat normaliter bij indiening van mondelinge amendementen wordt gedaan.
 
55
Ik heb gevraagd of het Parlement bezwaar had en ik zag dat niemand bezwaar had.
 
56
Maar ik vind het prima om ook over het amendement te laten stemmen.
 
57
<P>
 
58
(Het Parlement neemt de resolutie aan)
 
59
<P>
 
60
<SPEAKER ID=10 NAME="Titley">
 
61
<SPEAKER ID=11 LANGUAGE="FR" NAME="Fabre-Aubrespy">
 
62
Mijnheer de Voorzitter, de wijze waarop wij gestemd hebben, noopt mij om het woord te nemen.
 
63
Ik dank u dat u mijn verzoek hebt ingewilligd, maar ik zou liever hebben gezien dat u het verslag formeel in stemming had gebracht.
 
64
<P>
 
65
Ik wil dit opmerken. Het verslag van mevrouw Müller betreft een heel belangrijk verslag van de Rekenkamer over het functioneren van het buitenlands en veiligheidsbeleid.
 
66
Het gaat om een werkterrein van de Europese Unie waar de beslissingen over de uitgaven op intergouvernementeel niveau worden genomen.
 
67
Zoals gezegd, de beslissingen over de uitgaven worden op intergouvernementeel niveau genomen en hetzelfde geldt voor de belangrijkste beslissingen, hoewel er vaak een beroep wordt gedaan op de begroting van de Gemeenschap.
 
68
<P>
 
69
In het verslag staat overigens vermeld dat ongeveer 75 % van de uitgaven uit de begroting van de Gemeenschap wordt gehaald en hieruit trekt dit Parlement natuurlijk de conclusie dat het niet alleen betrokken moet zijn bij de besluitvorming, maar ook bij alle procedures betreffende het toezicht op de uitgaven.
 
70
Er is onlangs in het kader van het Verdrag van Amsterdam, overigens op juridische aanvechtbare wijze, een interinstitutioneel akkoord goedgekeurd waarmee de uitvoeringsvoorwaarden van dit gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid verslag worden gewijzigd.
 
71
Wij hebben onze kritiek op de uitvoering van dit interinstitutionele akkoord geuit.
 
72
<P>
 
73
Zo hebben wij ook kritiek op het verslag van mevrouw Müller, omdat het uitgangspunt ervan meer ideologisch dan financieel is.
 
74
Heel vaak namelijk wordt op de verslagen van de Rekenkamer die een bron van informatie vormen op basis waarvan wij kunnen vaststellen dat er vaak weinig strikt met de communautaire middelen wordt omgegaan, niet gereageerd met kritiek van financiële aard, noch met voorstellen tot financiële hervorming, wat eigenlijk wel het geval zou moeten zijn, maar met voorstellen die ideologisch van aard zijn en dat geldt ook voor dit verslag.
 
75
Dat is de reden, mijnheer de Voorzitter, waarom wij tegen hebben gestemd, ook al konden wij hiervan vanwege de manier waarop u de stemming heeft laten plaatsvinden, geen blijk geven.
 
76
<P>
 
77
<SPEAKER ID=12 NAME="Lindqvist (ELDR), Sjöstedt (GUE/NGL), Schörling (V) en Sandbæk (I-EDN)">
 
78
Het verslag bevat een aantal institutionele overwegingen over het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, alsmede overwegingen van meer algemeen institutionele aard, die wij afwijzen.
 
79
Het gaat hierbij bijvoorbeeld om het idee dat het systeem van de zesmaandelijkse toerbeurt van het voorzitterschap van de Raad een continue politieke leiding en beheer van gemeenschappelijke optredens ingewikkeld en lastig maakt.
 
80
Wij zijn ondubbelzinnig van mening dat elke EU-lidstaat het recht heeft en moet hebben, het voorzitterschap bij toerbeurt te bekleden, zoals dat op dit moment gebeurt.
 
81
Wij hebben immers allemaal kennis genomen van de voorstellen voor 1-jarige EUvoorzitterschappen die worden bekleed door een groot, een middelgroot en een klein land.
 
82
Het lijdt geen twijfel dat een dergelijk voorstel breekt met het beginsel dat alle landen even gekwalificeerd zijn voor het bekleden van het voorzitterschap.
 
83
Het enkele feit dat men een groot land is, betekent niet dat men beter gekwalificeerd is voor de functie van voorzitter.
 
84
Wij zijn dan ook van mening dat het GBVB het karakter van een internationale samenwerking moet blijven behouden.
 
85
<P>
 
86
Voorts wordt de lidstaten aanbevolen, een GBVB-personeelsreserve op te richten met het oog op gemeenschappelijke optredens.
 
87
Ten eerste houdt dit totaal geen rekening met de uitdrukkelijke neutraliteitswens van verschillende lidstaten en ten tweede moeten de afzonderlijke landen zelf bepalen of ze willen deelnemen aan een gemeenschappelijk optreden; zoiets is geen automatisme.
 
88
<P>
 
89
<SPEAKER ID=13 NAME="Willockx">
 
90
Het GBVB, het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid van de Europese Unie, is vier jaar na de inwerkingtreding van het Verdrag van Maastricht nog steeds niet echt uit de startblokken gekomen.
 
91
<P>
 
92
Concrete ervaringen, zoals het EU-bestuur van de stad Mostar, de Europese verkiezingseenheid voor de Palestijnse verkiezingen en het EU-optreden in Bosnië-Herzegovina spreken voor zich.
 
93
Voor wat dit laatste betreft, heeft het Europees Parlement in het kader van zijn tweede lezing voor de begroting 1998 zijn bezorgdheid geuit over de implementatie van de EU-financiering voor acties in verband met de terugkeer van vluchtelingen in BosniëHerzegovina.
 
94
<P>
 
95
Maar niet alleen het Europees Parlement maakt zich zorgen over de uitvoering van het GBVB.
 
96
Ook de Rekenkamer aarzelt niet om in haar advies een balans op te maken van drie jaar ervaring met gemeenschappelijke optredens in het kader van het GBVB en met de vinger te wijzen op de nog steeds bestaande zwakke punten en gebreken.
 
97
<P>
 
98
De kern van de GBVB-problematiek is het conflict tussen de exclusieve bevoegdheid van de Raad om GBVB-acties goed te keuren en de bevoegdheid van het Europees Parlement om daarvoor de nodige middelen vrij te maken.
 
99
<P>
 
100
Reeds in 1994 heb ik als rapporteur voor het verslag "Financiering van het GBVB" gewezen op het bestaande "spanningsveld" tussen de inhoudelijke bevoegdheid voor het GBVB welke bij de Raad berust, en de begrotingsbevoegdheid.
 
101
Ik heb toen nadrukkelijk gewaarschuwd dat niemand baat heeft bij een aanslepend permanent gekibbel tussen Europees Parlement en Raad.
 
102
EU-burgers hebben geen boodschap aan een eindeloze discussie over wie voor welk onderdeel bevoegd is, maar willen een efficiënt werkende Unie, die ook naar buiten uit zijn verantwoordelijkheid neemt door middel van een slagkrachtig buitenlands beleid.
 
103
<P>
 
104
Betekent dit dat tussen 1994 en vandaag helemaal niets is gebeurd?
 
105
Hebben de moeilijkheden met betrekking tot het EU-bestuur in Mostar, de Europese verkiezingseenheid voor de Palestijnse verkiezingen en het begrotingsbeheer van het ambt van de hoge vertegenwoordiger voor Bosnië-Herzegovina tot geen enkel resultaat geleid?
 
106
Waren de talloze discussies van de Begrotingscommissie waarbij deze laatste verzocht werd om op grond van flinterdunne en bijzonder zwak onderbouwde informatie financiële middelen ter beschikking te stellen voor GBVB-acties dan een maat voor niets?
 
107
Het antwoord is mijns inziens neen.
 
108
<P>
 
109
Het Internationaal Akkoord van Amsterdam levert aanmerkelijke vooruitgang op met betrekking tot de financiering van het GBVB.
 
110
Duidelijke spelregels moeten de respectieve bevoegdheid van de beide deelgenoten van de begrotingsautoriteit, Raad en Parlement, beter afbakenen en de nodige wisselwerking tussen beide bewerkstelligen.
 
111
Daardoor kunnen financiële middelen voortaan op een snellere en efficiëntere manier vrijgemaakt worden voor de reële behoeften van het GBVB.
 
112
<P>
 
113
Daarmee is de kous evenwel niet af.
 
114
De Rekenkamer geeft terecht in haar goed onderbouwde evaluatie een reeks punten aan waarop het GBVB tekort schiet, met name: - gebrek aan doorzichtigheid en transparantie. Over de beleidsuitgaven betaald uit de EU-begroting (= 90, 94 %) is de nodige informatie beschikbaar.
 
115
Problemen bestaan nog steeds bij administratieve uitgaven en bij bijdragen van de lidstaten. Voor wat dit laatste betreft bestaat, afgezien van enkele maatregelen, weinig of geen informatie over de bijdragen die door lidstaten of andere donoren worden uitbetaald.
 
116
<P>
 
117
 
 
118
De halfjaarlijkse toerbeurt voor het voorzitterschap van de Raad strookt niet met de behoefte aan continuïteit in het beheer van een gemeenschappelijk optreden (concrete verwijzing naar Mostar).-Er zijn nog steeds tekortkomingen in het beheer van het GBVB door de Commissie.-Gebrek aan duidelijke scheidingscriteria waardoor al te vaak overlapping optreedt tussen de doelstellingen van het GBVB en de taken van de Gemeenschap op het gebied van ontwikkelingssamenwerking.
 
119
Dit vertaalt zich in een gebrek aan samenhang in het beheer van de middelen hetgeen doorzichtigheid van de begroting niet ten goede komt.Om deze gebreken te verhelpen moet het interinstitutioneel Akkoord wellicht nader gepreciseerd en vervolledigd worden.
 
120
Op dit punt onderschrijf ik volledig de conclusies van het verslag-Müller.
 
121
Het enige wat ik daaraan wil toevoegen is dat dit enkel en alleen kan lukken via een pragmatische aanpak.
 
122
<P>
 
123
Specifiek toegespitst op de begrotingsautoriteit betekent dit dat het Europees Parlement geen misbruik mag maken van zijn bevoegdheid voor het financiële aspect van de GBVB-acties.
 
124
<P>
 
125
Commissie, Raad en Europees Parlement (zowel de Begrotingscommissie als de Commissie begrotingscontrole) moeten door middel van intense en constructieve samenwerking gestalte geven aan een slagkrachtig GBVB.
 
126
<P>
 
127
<CHAPTER ID=3>
 
128
Etikettering van genetisch gemodificeerde soja en maïsproducten
 
129
<SPEAKER ID=14 NAME="De Voorzitter">
 
130
Aan de orde is het gecombineerd debat over de volgende zeven mondelinge vragen aan de Commissie, over de etikettering van genetisch gemodificeerde soja en maïsproducten:
 
131
<P>
 
132
B4-0908/97 - O-0139/97 van de leden Breyer en Lannoye, namens de V-Fractie, -B4-0909/97 - O-0141/97 van de leden Florenz, Schleicher en Oomen-Ruijten, namens de PPE-Fractie, -B4-0910/97 - O-0143/97 van mevrouw Roth-Behrendt, namens de PSE-Fractie, -B4-0912/97 - O-0145/97 van de leden Pasty en Azzolini, namens de UPE-Fractie, -B4-0913/97 - O-0154/97 van de heer Eisma, namens de ELDR-Fractie, -B4-1003/97 - O-0164/97 van de leden Papayannakis en González Álvarez, namens de GUE/NGL-Fractie, -B4-1006/97 - O-0170/97 van de leden Souchet en Nicholson, namens de I-EDN-Fractie.
 
133
<SPEAKER ID=15 LANGUAGE="FR" NAME="Berthu">
 
134
Mijnheer de Voorzitter, ik wil een beroep doen op het Reglement met betrekking tot het debat over de etikettering van genetisch gemodificeerde producten.
 
135
<P>
 
136
Dat beroep is gebaseerd op artikel 37 van ons Reglement waarin met betrekking tot verklaringen en mondelinge vragen wordt bepaald dat een commissie, een fractie of ten minste 29 leden een ontwerpresolutie mogen indienen.
 
137
<P>
 
138
Mijn collega's, Édouard des Places en Dominique Souchet, hebben vorige week, geheel volgens het Reglement en binnen de gestelde termijnen een ontwerpresolutie ingediend en plotseling beslist de Conferentie van Voorzitters dat er geen resolutie en geen stemming komt.
 
139
<P>
 
140
Wij zijn van mening dat deze beslissing geheel tegen het Reglement indruist en wij betreuren het des te meer omdat het al de tweede keer is dat dit deze week voorkomt.
 
141
Men heeft ons namelijk geweigerd om een stemming te houden over de door ons als zeer negatief ervaren verklaring van de Commissie over de gekkekoeienziekte.
 
142
Dit is symptomatisch voor een bijzonder verontrustende ziekte.
 
143
<P>
 
144
Het Europees Parlement vraagt om steeds meer macht, maar durft geen resoluties in stemming te brengen zodra het merkt dat het hiermee tegen de Commissie ingaat.
 
145
Mijn fractie wil duidelijk laten blijken dat zij het niet eens is met het uitstellen van een verbod op risicovolle producten en met het beleid inzake genetisch gemodificeerde organismen.
 
146
In overeenstemming met het Reglement verzoeken wij u derhalve, mijnheer de Voorzitter, om de door ons volgens de regels ingediende resolutie in stemming te brengen.
 
147
<P>
 
148
<SPEAKER ID=16 NAME="De Voorzitter">
 
149
Mijnheer Berthu, ik geloof dat wij al eens eerder over dit onderwerp hebben gesproken.
 
150
De Conferentie van Fractievoorzitters heeft inderdaad het standpunt ingenomen dat u zelf zojuist noemde.
 
151
Uw fractie is vertegenwoordigd in de Conferentie van Fractievoorzitters en natuurlijk had u, los van het standpunt van de Conferentie dat, naar men mij zegt, met eenparigheid van stemmen is vastgesteld, een ontwerpresolutie kunnen indienen.
 
152
<P>
 
153
<SPEAKER ID=17 LANGUAGE="FR" NAME="Berthu">
 
154
Mijnheer de Voorzitter, de beslissing van de Conferentie van voorzitters is niet met eenparigheid van stemmen genomen.
 
155
<P>
 
156
Ik heb zelf mijn fractie vertegenwoordigd en heb me stevig verzet.
 
157
Ik ben van mening dat de Conferentie van voorzitters niet het recht had om deze beslissing te nemen, omdat deze in strijd is met het Reglement.
 
158
<P>
 
159
<SPEAKER ID=18 NAME="De Voorzitter">
 
160
U zult wel begrijpen dat ik niet hier zit om te antwoorden namens de Conferentie van Fractievoorzitters.
 
161
Er zijn hier fractievoorzitters aanwezig en zij zouden op uw opmerking kunnen ingaan.
 
162
Nogmaals, ik heb de indruk dat dit een beklonken zaak is.
 
163
<P>
 
164
<SPEAKER ID=19 LANGUAGE="DE" NAME="Breyer">
 
165
Mijnheer de Voorzitter, de Fractie De Groenen in het Europees Parlement heeft dit initiatief genomen om de volgende reden. Sinds 15 mei is de novel-food-verordening van kracht en al maandenlang houdt de Commissie ons aan het lijntje met de belofte dat er ook een regeling voor genetisch gemodificeerde maïs en soja komt, maar wat er gebeurt, is... niets!
 
166
Wanneer houdt u er eindelijk mee op de consument en het Parlement aan het lijntje te houden?
 
167
Hoe lang wilt u de consument nog in het duister laten?
 
168
Wanneer zullen de Commissie en het permanent comité voor de voedingsmiddelen eindelijk kiezen voor een etikettering van maïs en soja die aan duidelijkheid niets te wensen overlaat?
 
169
<P>
 
170
Mevrouw Cresson, ik zie dat u er bent.
 
171
Anders wordt er altijd met nadruk gewezen op de laatste ontwikkelingen op het gebied van de gentechnologie.
 
172
Waarom wordt er geen voorstel gedaan voor de actuele methode van DNAanalyse?
 
173
Waarom gaat de Commissie de nieuwe ontwikkelingen dit keer uit de weg en doet zij zelfs een voorstel voor eiwitanalyse, een methode die sterk verouderd is?
 
174
Zijn de geruchten juist dat de plannen zelfs niet verder gaan dan vrijwillige afspraken voor de industrie?
 
175
Wat gebeurt er met babyvoeding?
 
176
Zal men zich aansluiten bij het standpunt van het wetenschappelijk comité voor de voedingsmiddelen en nieuwe levensmiddelen voor baby's uitsluiten, ook als het om maïs en soja gaat?
 
177
Waarom laat de Commissie de fabrikanten de analysemethode niet aandragen?
 
178
Waarom worden er hier miljoenen aan belastinggeld verspild en worden de analysemethoden betaald door het publiek?
 
179
Waarom komt u niet eindelijk met een voorstel?
 
180
Wanneer komt er een voorstel voor additieven, aroma's en enzymen?
 
181
Wanneer wordt de geheimhoudingsverordening eindelijk opgeheven?
 
182
Wanneer kunnen de consumenten en ook wij erop rekenen dat er een coherent voorstel wordt gedaan voor de etikettering van genetisch gemodificeerde maïs- en sojaproducten, zoals wij allen en ook de consumenten dat wensen?
 
183
<P>
 
184
<SPEAKER ID=20 LANGUAGE="DE" NAME="Schleicher">
 
185
Mijnheer de Voorzitter, beste collega's, wij hebben dit onderwerp op de agenda gezet, omdat we er eindelijk zekerheid over wilden hebben dat er voortgang in de zaak zit.
 
186
Nu heeft de Commissie op 3 december een voorstel gepresenteerd, dus nadat wij dat al in gang hadden gezet.
 
187
Ik heb de considerans van de verordening, die buiten het Parlement om uitgevaardigd zal worden omdat het gemeenschappelijk comité voor de voedingsmiddelen hiervoor verantwoordelijk is, eens bekeken.
 
188
Ik was verbaasd.
 
189
Wij hebben nu bijna een half jaar lang besprekingen met de Commissie gevoerd. De Commissie heeft altijd gezegd dat het niet nodig is hiervoor een regeling te treffen.
 
190
Nu noemt ze onder de punten 8, 9 en 20 van haar overwegingen precies dezelfde redenen die wij altijd al hebben aangevoerd.
 
191
Ik begrijp dat niet helemaal.
 
192
Het stemt mij dankbaar dat de Commissie nu op de goede weg zit, maar waarom ze zich tegen datgene wat het Parlement zei, zo lang heeft verzet, moet de Commissie mij maar eens uitleggen.
 
193
<P>
 
194
Wij ondersteunen natuurlijk de plannen van de Europese Commissie om het DNA te onderzoeken, maar dan wel in die zin - mevrouw Breyer heeft dat zojuist ook opgemerkt - dat tegelijkertijd ook wordt vastgesteld welke analysemethode hiervoor gebruikt wordt.
 
195
Alleen dan is een dergelijk voorstel bruikbaar en kunnen we zeker zijn van feitelijk juiste informatie.
 
196
<P>
 
197
Nu het permanent comité voor de voedingsmiddelen van de Europese Commissie zich gisteren samen met de lidstaten bijzonder intensief met het voorstel heeft beziggehouden, ziet het ernaar uit dat Commissie en Raad in januari een besluit kunnen nemen.
 
198
Daarmee zijn dan zodanige voorwaarden geschapen, dat in ieder geval voor de etikettering van genetisch gemodificeerde maïs en sojabonen de bepalingen van de verordening van 19 september '97, die al op 1 november '97 in werking is getreden maar waarvan de toepassing vervolgens uitgesteld moest worden tot 1 februari '98, op deze datum eindelijk door de lidstaten toegepast en uitgevoerd kunnen worden.
 
199
Wij juichen dit alles toe, maar vragen: waarom pas nu?
 
200
<P>
 
201
Ik heb echter nog een paar vragen aan de Commissie.
 
202
Om te beginnen zou ik er dankbaar voor zijn, wanneer de commissaris ons de resultaten zou kunnen meedelen van de zitting van het comité voor de voedingsmiddelen die gisteren heeft plaatsgevonden, en deze resultaten zou kunnen toelichten.
 
203
<P>
 
204
Dan nog een tweede vraag: de oogst van soja en maïs van dit jaar in de Verenigde Staten is beëindigd. Er moet evenwel aangenomen worden dat er al genetisch gemodificeerde producten op weg zijn naar Europa of zelfs al in Europa zijn aangekomen.
 
205
Hoe groot acht de Commissie het gevaar dat met name genetisch gemodificeerde maïs en soja, vermengd met traditionele producten, naar Europa geëxporteerd worden zonder dat de volgens deel C van de richtlijn van 1990 vereiste vergunning aanwezig is om deze producten in de landen van de Europese Unie in de handel te brengen?
 
206
<P>
 
207
Hoeveel aanvragen voor een vergunning om dergelijke producten in de handel te brengen heeft de Europese Commissie tot nu toe ontvangen?
 
208
Wat wil de Europese Commissie doen om te waarborgen dat over alle op dit moment lopende aanvragen voor een dergelijke vergunning op tijd wordt beslist?
 
209
Heeft de Europese Commissie een idee van de omvang van de leveringen van de genoemde organismen uit de Verenigde Staten en Canada aan Europa?
 
210
Hoe groot acht de Commissie de kans op handelsconflicten met de Noord-Amerikaanse handelspartners, indien de producten vanwege het ontbreken van een vergunning voor het GMO-aandeel niet in de Europese Unie in de handel gebracht mogen worden?
 
211
<P>
 
212
Ik ben mij ervan bewust, mevrouw de commissaris, dat u al mijn vragen nu waarschijnlijk niet in detail kunt beantwoorden.
 
213
Maar ik zou u de vragen graag mee willen geven en zou u dankbaar zijn, wanneer wij er begin januari een antwoord op zouden kunnen krijgen.
 
214
<P>
 
215
<SPEAKER ID=21 LANGUAGE="DE" NAME="Graenitz">
 
216
Mijnheer de Voorzitter, mevrouw de commissaris, wij hebben u deze mondelinge vragen vandaag gesteld, omdat wij van mening zijn dat het noodzakelijk is dat het Parlement met name over genetisch gemodificeerde levensmiddelen uitgebreid en tijdig geïnformeerd wordt, en wel op een vroeger tijdstip dan waarop dit anders altijd gebeurt.
 
217
Indien u de verordening niet op 1 november in werking kunt laten treden omdat de noodzakelijke uitvoeringsvoorschriften ontbreken, maar de inwerkingtreding moet uitstellen tot februari, is dat naar mijn mening niet alleen een nadeel voor de Europese consument, maar ook voor de Europese industrie.
 
218
Juist bij levensmiddelen die op de interne markt in de handel worden gebracht, dient er voorzien te worden in uniforme voorschriften, dient antwoord gegeven te worden op de vraag hoe er geëtiketteerd kan worden, en wel voordat deze levensmiddelen geproduceerd zijn.
 
219
Dat is noodzakelijk voor de industrie en ter bescherming van de consument.
 
220
Het is onbegrijpelijk dat het zo lang duurt, hoewel het bemiddelingscomité al een jaar klaar is met de novel-foodverordening, hoewel deze sinds mei van kracht is en hoewel sinds dat moment eigenlijk al duidelijk is dat er een overgangsregeling voor maïs en soja moet komen.
 
221
<P>
 
222
De vraag is ook of men niet nu al, voordat er een nieuwe overeenkomst tussen de instellingen in werking is getreden zoals wij die volgend jaar aan het begin van de zomer kunnen verwachten, juist voor de buitengewoon gevoelige sectoren de mogelijkheid in overweging moet nemen het Parlement vroeger en tijdig te informeren, zodat het Parlement niet langs omwegen aan voorstellen hoeft te komen die in de Commissie in het permanent comité voor de voedingsmiddelen worden besproken.
 
223
<P>
 
224
Wat ik van u graag zou willen weten - juist omdat u wetenschap en het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek in uw portefeuille heeft - is: hoe ver zijn de werkzaamheden gevorderd op het gebied van de ontwikkeling van een in de gehele Unie toepasbare analysemethode waarmee genetische DNA-veranderingen aangetoond kunnen worden, en in hoeverre is het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek hierbij betrokken, dat door middel van ringproeven voor een aantal producten, waaronder ook producten uit de levensmiddelensector, analysemethoden heeft ontwikkeld, zodat er binnen de Unie uniformiteit bestaat en het toeval geen vrij spel heeft?
 
225
Ik vind ook niet dat wij deze beslissing alleen aan de industrie moeten overlaten.
 
226
<P>
 
227
In dit verband wil ik u, mevrouw de commissaris, nog een andere vraag stellen: Is het niet zinvoller om in plaats van een regeling te treffen volgens welke er op een product kan staan "kan genetisch gemodificeerde ingrediënten bevatten" , een drempelwaarde vast te stellen en alleen boven deze drempelwaarde de aanduiding "genetisch gemodificeerd levensmiddel" of "niet genetisch gemodificeerd levensmiddel" voor te schrijven?
 
228
Wij hebben in Oostenrijk een geval gehad dat ontstaan was door verontreinigingen.
 
229
Vooral bij in spoorwagons vervoerde soja en maïs kunnen er al gauw verontreinigingen optreden, en ook al gaat het maar om 1 %, het is dan beter te zeggen dat er een drempelwaarde is dan de consument met de aanduiding "kan bevatten" in onzekerheid te brengen.
 
230
<P>
 
231
Ik denk, mevrouw de commissaris, dat het noodzakelijk zal zijn al deze vragen zeer snel te beantwoorden, als we inderdaad willen dat alle lidstaten in februari met de regeling instemmen, zodat deze door de industrie uitgevoerd kan worden.
 
232
Het is hoog tijd om een voorstel voor te leggen dat alles bevat wat de consument moet weten en wat de industrie voor de vervaardiging en etikettering van haar producten nodig heeft.
 
233
<P>
 
234
<SPEAKER ID=22 LANGUAGE="IT" NAME="Santini">
 
235
Mijnheer de Voorzitter, ik wil me net als mijn collega's beklagen over de vertraging die het onderhavige thema heeft opgelopen. We praten over een heel delicaat onderwerp, dat niet alleen de producenten, consumenten en wetenschappers aangaat, maar tevens te maken heeft met onze ethiek: althans sinds het Europees Parlement zich het recht heeft toegeëigend ook als scheidsrechter op te treden in kwesties waar de gezondheid van de Europese burgers mee gemoeid is.
 
236
<P>
 
237
Ook al wordt deze verordening aangenomen, dan geloof ik eerlijk gezegd toch niet dat ze veel enthousiasme zal opwekken, als wij tenminste af mogen gaan op de onrust die zich momenteel onder de Europese burgers verspreidt. Als de etiketteringsvoorschriften van de Commissie worden aangenomen, vooral voor levensmiddelen die op basis van transgeen soja en maïs worden bereid, dan kunnen wij eigenlijk maar 30 à 40 % van de producten afkomstig van genetisch gemodificeerd soja en maïs reglementeren, en de hele rest valt dan buiten controle en etiketteringsplicht.
 
238
<P>
 
239
Het is namelijk zo dat de ontwerpverordening van de Commissie alleen verplicht stelt dat producten met proteïnen die gecontroleerd of geanalyseerd zijn met de huidige onderzoeksmethoden, geëtiketteerd worden als genetisch gemodificeerde soja- en maïsproducten.
 
240
Menigeen, ook uit wetenschappelijke kringen, heeft dan ook twijfels over de deugdelijkheid van deze methodes, en men vraagt zich af of ze wel zo goed zijn vergeleken met nieuwere methodes, die overigens het productiewezen best weet toe te passen.
 
241
<P>
 
242
En dan is er is nog een andere overweging: de ontwerpverordening sluit alle additieven, aromastoffen en extractiemiddelen uit en wij weten heel goed dat in voedingsmiddelen, chocolade, margarine, en dergelijke stoffen zitten die afkomstig zijn van soja, ook genetisch gemodificeerd soja, maar laten wij bijvoorbeeld niet vergeten dat in farmaceutische kringen soja wordt beschouwd als nuttig element tegen cholesterolemie, de ziekte van de eeuw; dus u kunt wel nagaan welke schade onze gezondheid oploopt als sojalecithine niet beantwoordt aan de gestelde eisen.
 
243
<P>
 
244
Wij willen er tevens op wijzen dat de Europese burgers hoge verwachtingen op dit vlak koesteren.
 
245
Van de consumenten heeft 90 % in een recente enquête gezegd dat zij heel bezorgd zijn, maar ook dat ze uitkijken naar de voorstellen die de Commissie zal presenteren.
 
246
<P>
 
247
Daarom stel ik opnieuw de twee vragen aan de orde die in het document van mijn fractie, de Unie voor Europa, staan.
 
248
Kan de Commissie ons vertellen waarom zij nog niet heeft meegedeeld welke voorschriften opgevolgd moeten worden?
 
249
En wat zijn de bepalingen die opgevolgd moeten worden om een betere uitvoering te geven aan het recht van de burger op informatieverstrekking?
 
250
<P>
 
251
Als wij deze onzekerheden optellen bij alle andere die in de voedingsindustrie heersen, bijvoorbeeld het probleem van BSE, de nog recentere vragen rondom olijfolie - hoe zuiver die is, zal niemand ooit te weten komen - de additieven in de wijnproductie: als we daar allemaal aan denken, kunnen we eerlijk zeggen dat ook het volgende kerstmaal een bron van kommernis, in plaats van vreugde, kan worden.
 
252
Hoe dan ook, mijn beste kerstwensen!
 
253
<P>
 
254
<SPEAKER ID=23 NAME="Eisma">
 
255
Voorzitter, kunt u vragen aan de commissaris of ze even oplet als wij spreken, dan is het prettig communiceren.
 
256
Niet alleen de consument en de industrie blijven steeds in verwarring over het gebruik van GMO's in voedsel.
 
257
Ook het Europees Parlement, wij met zijn allen hier, moeten regelmatig om opheldering vragen.
 
258
Daarom dit debat vanmorgen.
 
259
<P>
 
260
Het is voor mij steeds duidelijker aan het worden dat de Commissie nog steeds niet goed weet wat voor een beleid zij moet volgen op het gebied van de GMO's.
 
261
Ze maakt verordeningen met tijdschema's waar niet alleen de industrie grote moeilijkheden mee heeft, maar waar zij zelf eigenlijk ook geen raad mee weet.
 
262
De belangrijkste vraag van vanmorgen is dan ook waarom de Commissie niet eerder is gekomen met de uitvoeringsbepalingen waarvoor nu pas een voorlopig voorstel ligt.
 
263
Maar voor de industrie is nu een vrij onwerkzame situatie ontstaan met veel onzekerheden.
 
264
Belangrijker nog is dat de consument nog steeds geen zekerheid heeft bij het kopen van producten of er nu wel of geen genetisch gemodificeerde ingrediënten zijn gebruikt.
 
265
Voor mijn fractie is daarom en daarmee een onaanvaardbare situatie ontstaan.
 
266
Etikettering is van zeer groot belang.
 
267
Wij geloven in een vrije keuze voor de consument zolang deze voldoende wordt geïnformeerd via dat etiket.
 
268
De consument moet zelf kunnen beslissen wel of geen genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen tot zich te nemen.
 
269
Aan de Commissie de taak ervoor te zorgen dat informatie op het etiket verplicht wordt en dat via een betrouwbare methode kan worden vastgesteld of een product GMO's bevat.
 
270
Juist over die te kiezen methode is nu heel veel verwarring ontstaan.
 
271
<P>
 
272
In eerdere instantie leek een meerderheid van de lidstaten en de Commissie zelf te kiezen voor de zogenaamde eiwitmethode en in het recente voorstel heeft de Commissie echter plotseling gekozen voor de DNA-methode. Ook tot grote verbazing, heb ik gehoord, van het permanente comité voor de voedingsmiddelen dat gisteren weer bijeen is gekomen.
 
273
Het lijkt er nog steeds op dat de recente ontwerpregeling te onduidelijk is voor het bedrijfsleven om tot een verantwoorde etikettering over te kunnen gaan.
 
274
Ik zou daarom graag van de Commissie willen uitgelegd krijgen waarom ze hiertoe heeft besloten, tot deze nieuwe methode, en wanneer voorziet de Commissie nu de uitvoeringsbepalingen in werking te doen treden?
 
275
Eufemistisch uitgedrukt, Voorzitter, het wordt de hoogste tijd en ik vraag de Commissie nogmaals: neem nu eindelijk uw verantwoordelijkheid, u bent tot nu toe ernstig, heel ernstig tekort geschoten.
 
276
<P>
 
277
<SPEAKER ID=24 LANGUAGE="ES" NAME="González Álvarez">
 
278
Mijnheer de Voorzitter, ik denk dat er in dit stadium van het debat weinig meer gezegd hoeft te worden, mede gezien de interventies van de rest van de collega's, die hun verontrusting al hebben uitgesproken en daarbij op hun beurt de bezorgdheid van de burgers hebben verwoord. Ik zal de mij toegemeten tijd dan ook niet helemaal gebruiken.
 
279
Ook wij hadden een vraag ingediend van ongeveer dezelfde strekking als de vragen die al zijn gesteld. Oftewel, waarom brengen we die uitvoeringsbepalingen niet in de praktijk, waarom zijn er nog geen officieel erkende Europese analysemethoden en waarom is er geen passende etikettering die de consumenten de vrije keus geeft?
 
280
<P>
 
281
De Verenigde Staten stellen dat de Europese Unie bezwaar heeft tegen de import van genetisch gemodificeerde producten en dat de Europese Unie zich meer laat leiden door de verontrusting bij de publieke opinie dan door de opvattingen in de wetenschap.
 
282
Wij vinden de bezorgdheid bij de publieke opinie heel vanzelfsprekend.
 
283
Die wordt mede ingegeven door andere problemen op het gebied van de voeding.
 
284
Maar bijvoorbeeld ook door het bericht laatst in de Spaanse pers, en ik geloof ook in de Europese pers, naar aanleiding van het feit dat onlangs is ingestemd met de productie in Frankrijk van genetisch gemanipuleerde maïs en dat die maïs drie genen gaat bevatten: een gen met een giftig product dat insecten verjaagt, een gen met een product dat resistent is tegen antibiotica en een gen met een product dat herbiciden verdraagt.
 
285
Het spreekt voor zich dat de Europese publieke opinie - en iedere andere opinie - zich zorgen maakt over de gevolgen van deze producten voor de gezondheid.
 
286
Daarom is een passende etikettering en een doeltreffende uitvoering dringend noodzakelijk.
 
287
<P>
 
288
Mevrouw de commissaris, misschien zijn we op de goede weg met de verandering die thans in DG XXIV wordt aangebracht om de betrouwbaarheid van levensmiddelen te garanderen. Er wordt namelijk gedacht aan een centrum van risicoanalyse, dat als belangrijkste doel heeft de risico's te analyseren die ieder product voor de gezondheid van de mens kan hebben.
 
289
Mevrouw de commissaris, ik denk dat hier door alle collega's een bezorgdheid is uitgesproken die is ingegeven door de publieke opinie in Europa. Deze wil niet het risico lopen zich te voeden met producten die schadelijk voor de gezondheid zijn.
 
290
<P>
 
291
<SPEAKER ID=25 LANGUAGE="FR" NAME="Souchet">
 
292
Mijnheer de Voorzitter, onze fractie heeft het Europees Parlement twee keer gevraagd om duidelijk stelling te nemen door een resolutie over zowel genetisch gemodificeerde organismen als over de gekkekoeienziekte, dat wil zeggen over de veiligheid van onze medeburgers op het gebied van de voeding, in stemming te brengen.
 
293
Dit is ons in strijd met het Reglement tot twee keer toe geweigerd.
 
294
Mijn collega Berthu heeft zojuist op deze zeer ernstige tekortkoming gewezen.
 
295
<P>
 
296
Het is dan ook wel heel vreemd dat de heer Scotto, correspondent van "Le Monde" , in zijn verslag van 18 december twee parlementaire initiatieven vergeet te vermelden en wel precies de enige initiatieven voor zover wij weten waarin de Vergadering wordt gevraagd om tijdens deze zitting haar verantwoordelijkheid te nemen met betrekking tot deze twee zeer belangrijke kwesties.
 
297
<P>
 
298
Het is met betrekking tot genetisch gemodificeerde organismen eenvoudig vast te stellen dat de door de Commissie genomen beslissingen grotendeels overeenkomen met de economische belangen van de transnationale zaadindustrie.
 
299
Het is bijna onmogelijk om niet te zien dat u onder Amerikaanse druk het in de handel brengen van genetisch gemodificeerde soja en maïs toestaat, zonder zelfs ter bescherming van de consument te eisen dat de herkomst van de goederen kan worden getraceerd.
 
300
In Nederland is nu transgene bietenpulp in de handel gebracht, hoewel dit verboden is.
 
301
Wie is juridisch verantwoordelijk voor deze situatie, mevrouw de commissaris?
 
302
Mosanta, het bedrijf dat opdracht heeft gegeven voor de proefnemingen, de Nederlandse suikerproducent CSM of de Commissie die de vergunningen heeft verleend?
 
303
<P>
 
304
Op 27 november jl. heeft de Franse regering het licht op groen gezet voor de teelt van transgene maïs, die bestand is tegen de lichtmot en over een extra gen beschikt dat bestand is tegen het antibioticum ampicilline.
 
305
De heer Kouchner, die toen hij nog lid was van dit Parlement medeopsteller was van een resolutie waarin werd gevraagd om een verbod van GMO's, is in weerwil van de uitdrukkelijke aanbevelingen van het Franse comité voor preventie en voorzorg toch akkoord gegaan met deze maïssoort en heeft daarbij de steun gekregen van de minister van Milieu, mevrouw Voynet.
 
306
<P>
 
307
Wie is er verantwoordelijk, mevrouw de commissaris, als in de komende maanden blijkt dat het ampicillineresistente gen overdraagbaar is naar de bacteriën van het spijsverteringskanaal?
 
308
De Franse regering, het bedrijf dat de vergunning heeft gevraagd of de Commissie die als eerste toestemming heeft gegeven?
 
309
Een ding is in ieder geval zeker, namelijk dat u het beginsel van voorzichtigheid met voeten heeft getreden.
 
310
<P>
 
311
Het lijkt dus absoluut noodzakelijk om in ons Parlement een commissie in te stellen die zich bezint op de mogelijkheden om te komen tot een echt democratisch debat over de risico's voor het milieu en de menselijke gezondheid als gevolg van het gebruik van GMO's.
 
312
<P>
 
313
Ik krijg de indruk dat wij ons gedragen als de tovenaarsleerling, maar tegelijkertijd proberen ons geweten te sussen door de consument blij te maken met etikettering die alleen maar geruststellend lijkt.
 
314
In werkelijkheid, mijnheer de Voorzitter, is het feit dat wij na dit debat geen resoluties in stemming brengen voldoende bewijs dat dit Parlement probeert zijn verantwoordelijkheid te ontlopen en zich verschuilt achter de ambtenaren.
 
315
<P>
 
316
<SPEAKER ID=26 NAME="Cresson">
 
317
Mijnheer de Voorzitter, geachte afgevaardigden, het is mij een genoegen dat ik vandaag hier aanwezig mag zijn om de situatie op te helderen betreffende de etikettering van voedingsmiddelen vervaardigd uit genetisch gemodificeerde sojabonen of maïs.
 
318
<P>
 
319
Het is natuurlijk een erg ingewikkeld onderwerp en ik ben er niet zeker van of ik aan al uw verwachtingen kan voldoen en op al uw vragen kan antwoorden, maar we zullen met uw goedvinden deze vergadering benutten om het standpunt van de Commissie duidelijk te maken, omdat u haar hierover terecht vragen heeft gesteld.
 
320
<P>
 
321
Ik kom niet terug op de achtergrond van de kwestie, want die kent u even goed als ik, maar ik zal meteen beginnen met de beantwoording van uw vragen waarvan een aantal hetzelfde thema hebben.
 
322
<P>
 
323
Allereerst een serie vragen over de rechtstoestand op het moment dat verordening EG 1813/97 van de Commissie van 19 september 1997 op 1 november 1997 in werking is getreden.
 
324
De op 1 november in werking getreden verordening 1813/97 geeft extra regels voor etikettering die gelden voor voedingsmiddelen en voedingsingrediënten die gemaakt zijn op basis van genetisch gemodificeerde soja en maïs.
 
325
Deze verordening is rechtstreeks van toepassing in de lidstaten en het is dus niet zo dat er op dit punt enige sprake is van een leemte.
 
326
De marktdeelnemers zijn sinds 1 november verplicht om de producten die niet gelijkwaardig zijn in de zin van artikel 2 van verordening EEG 1813/97 van een etiket te voorzien.
 
327
<P>
 
328
De Commissie, die zich bij de vergadering van het permanent comité voor de voedingsmiddelen van 31 juli 1997 had verbonden om de details van de regels voor etikettering voor voedingsmiddelen of voedselingrediënten zo spoedig mogelijk te presenteren, heeft toen ook aangegeven dat zij het wetenschappelijk comité voor de menselijke voeding zou raadplegen om diens advies over het in deze verordening genoemde begrip "niet gelijkwaardig" te vernemen.
 
329
<P>
 
330
Deze raadpleging en de wens tot overleg met kringen van belanghebbenden alsmede de beoordeling van de mogelijke aanpak verklaren de vertraging die noodzakelijkerwijs is opgetreden bij het aannemen van de desbetreffende ontwerpverordening.
 
331
Ik begrijp dus heel goed dat een aantal van u zeer terecht ongeduldig is, maar deze handelwijze vraagt uiteraard een bepaalde tijdspanne.
 
332
<P>
 
333
Een tweede serie vragen heeft betrekking op de interpretatie van het begrip "niet gelijkwaardig" en meer in het bijzonder op de gekozen criteria om de etikettering van voedingsmiddelen vervaardigd uit genetisch gemodificeerde soja en maïs van start te doen gaan.
 
334
Artikel 2 van verordening EG 1813/97 is een herhaling van artikel 8 van verordening EG 258/97 inzake nieuwe voedingsmiddelen waarin wordt bepaald dat de eindconsument geïnformeerd moet worden over alle kenmerken of eigenschappen van voedingsmiddelen, zoals de samenstelling, de voedingswaarde, de gevolgen of het bestemde gebruik, waardoor een levensmiddel of een voedingsingrediënt niet langer gelijk is aan een bestaand voedingsmiddel of voedingsingrediënt.
 
335
<P>
 
336
De uit genetisch gemodificeerde sojabonen of maïs geproduceerde voedingsmiddelen of voedingsingrediënten die niet gelijk zijn aan de traditionele producten, moeten derhalve de regels voor etikettering volgen.
 
337
Het sleutelbegrip "niet gelijkwaardig" wordt gedefinieerd als een kennelijk verschil dat wetenschappelijk kan worden aangetoond en dat verder gaat dan toelaatbare natuurlijke verschillen.
 
338
<P>
 
339
Daarnaast heeft de Commissie op 23 juli 1997 haar algemene richtsnoeren bekend gemaakt voor etikettering van moderne biotechnologieën waarin enerzijds wordt bepaald wat de etiketteringseisen zijn indien originele GMO's (= genetisch gemodificeerde organismen) van een product wetenschappelijk controleerbaar zijn en waarin anderzijds wordt vastgesteld dat duidelijke etiketteringsregels nodig zijn om ervoor te zorgen dat de officiële controle betrouwbaar, reproduceerbaar en uitvoerbaar is.
 
340
<P>
 
341
Hierbij moet rekening gehouden worden met enerzijds het begrip "niet gelijkwaardig" en anderzijds de door de Commissie in deze richtsnoeren voorgestane benadering. Het is nu gebleken dat de aanwezigheid van DNA afkomstig van genetische modificering in voedingsmiddelen en voedingsingrediënten het criterium is dat het best voldoet aan de bovengenoemde vereisten.
 
342
<P>
 
343
Op deze grondslag heeft de Commissie op 3 december jl. een ontwerpverordening aangenomen waarin de etiketteringsregels van toepassing op voedingsmiddelen en voedingsingrediënten vervaardigd uit genetisch gemodificeerde sojabonen of maïs in detail zijn vastgelegd.
 
344
Dit ontwerp is op 18 december besproken in het permanent comité voor de voedingsmiddelen en half januari in hetzelfde comité in stemming gebracht.
 
345
Ik moet u wel zeggen dat in het permanent comité voor de voedingsmiddelen, dat dus op de 18de bijeengekomen is en de standpunten heeft uitgewisseld over het door de Commissie ingediende ontwerp, een meerderheid van de lidstaten tegen dit ontwerp was!
 
346
Zij geven de voorkeur aan het criterium "eiwitten" en een lijst met producten waarvoor etikettering is vereist, zonder deze lijst van producten vooralsnog helemaal te willen vastleggen.
 
347
<P>
 
348
In deze ontwerpverordening wordt voorgesteld dat voedingsmiddelen en voedingsingrediënten vervaardigd uit genetisch gemodificeerde sojabonen of maïs die DNA's bevatten die het gevolg zijn van genetische modificering, volgens artikel 2, punt a van verordening EEG 18/13/97 niet gelijkwaardig zijn en derhalve moeten voldoen aan de vereiste etiketteringsregels.
 
349
Voedingsmiddelen en voedingsingrediënten echter die dit DNA niet meer bevatten, met name omdat dit tijdens de achtereenvolgende behandelingsfasen is vernietigd, zijn hiervan vrijgesteld, omdat ze beschouwd kunnen worden als gelijkwaardig aan de traditionele producten.
 
350
<P>
 
351
Daar het wetenschappelijk echter niet uitgesloten mag worden geacht dat de fabricagemethoden van voedingsmiddelen het product van elk spoort van DNA kunnen zuiveren zonder dat de eiwitten verloren gaan, is de DNA-benadering zodanig aangevuld dat dit momenteel nog theoretische geval hiermee eveneens gedekt is.
 
352
<P>
 
353
Het ontwerp bevat overigens ook een standaard etiketteringsformulering waarvan niet afgeweken mag worden om enerzijds de keuze van en voorlichting aan de consument te vergemakkelijken en anderzijds afwijkende interpretaties over de mogelijke gelijkwaardigheid van een formulering binnen de Europese Unie te voorkomen, hetgeen zou kunnen leiden tot nieuwe moeilijkheden voor de interne markt.
 
354
De formulering van deze aanduiding is als volgt, ik citeer: " product vervaardigd uit genetisch gemodificeerde soja" ofwel en ik citeer nogmaals: " product vervaardigd uit genetisch gemodificeerde maïs" .
 
355
Deze aanduiding moet op de ingrediëntenlijst direct na de naam van het desbetreffende ingrediënt tussen aanhalingstekens worden geplaatst.
 
356
Deze aanduiding mag ook duidelijk leesbaar onderaan de lijst met ingrediënten worden gezet in een lettertype dat minimaal net zo groot is als het lettertype waarin de eigenlijke lijst met ingrediënten is gedrukt.
 
357
Voor producten zonder ingrediëntenlijst moet de noodzakelijke informatie duidelijk op de etikettering van het product voorkomen.
 
358
<P>
 
359
Deze verordening laat onverminderd het recht van marktdeelnemers om hun eigen, andere dan de in de verordening bepaalde verklaring op de etiketten van hun producten te vermelden, mits deze voldoen aan de voorschriften van verordening 79/112 EEG, waarin wordt bepaald dat een dergelijke verklaring de consument niet mag misleiden.
 
360
Dit geldt ook voor verklaringen over de afwezigheid van voedingsmiddelen of ingrediënten van producten vervaardigd uit genetisch gemodificeerde soja of maïs en voor verklaringen betreffende de aanwezigheid van deze voedingsmiddelen of ingrediënten indien dit niet wetenschappelijk controleerbaar is maar het bewijs ervan op andere wijze beschikbaar is.
 
361
<P>
 
362
Het mengen van producten die GMO's bevatten met traditionele producten wordt door de verordening niet verboden.
 
363
Verordening EEG 258/97 van de Raad en het Europees Parlement bevat deze mogelijkheid overigens wel, met name voor bulkgoederen en in deze verordening wordt bepaald dat in dat geval de voorlichting aan de consument over de eventuele aanwezigheid van GMO's in voedingsmiddelen dient te voldoen aan de in deze verordening genoemde etiketteringsvereisten.
 
364
In dit verband wordt in de ontwerpverordening betreffende etikettering van voedingsmiddelen en voedingsingrediënten vervaardigd uit genetisch gemodificeerde soja of maïs ook bepaald dat op het etiket mag worden vermeld, ik citeer: " producten waarin de aanwezigheid van grondstoffen vervaardigd uit genetisch gemodificeerde soja/maïs niet kan worden uitgesloten, maar ook niet worden aangetoond" .
 
365
Deze vermelding is bovendien in overeenstemming met de algemene richtsnoeren van de Commissie op het gebied van etikettering met betrekking tot moderne biotechnologieën.
 
366
Dankzij deze formulering is scheiding van producten niet nodig en hoeft elke lading producten die mogelijkerwijs mengsels van verschillende gradaties bevat niet te worden getest en houdt de consument de keuze om deze producten al dan niet te kopen.
 
367
<P>
 
368
In antwoord op de belangrijke vraag aangaande de invoer van genetisch gemodificeerde producten uit de Verenigde Staten of Canada kan ik u zeggen dat volgens de bepalingen van artikel 43 van richtlijn 90/220 EEG, de lidstaten gehouden zijn tot toezicht op de naleving van deze richtlijn, hetgeen wil zeggen dat zij moeten controleren of in de Europese Unie op de markt gebrachte producten die GMO's bevatten aan de eisen voldoen en erop moeten toezien dat de bevoegde autoriteiten op adequate wijze inspecties uitvoeren en eventueel andere controlemaatregelen nemen.
 
369
<P>
 
370
Tijdens de tweeëntwintigste vergadering op 3 december jongstleden van het comité dat bevoegd is voor richtlijn 90/220 EEG heeft dit comité aan de Commissie verzocht om geharmoniseerde controle- en inspectiemaatregelen in te voeren.
 
371
Er is een ad hoc technische werkgroep ingesteld die zich moet bezighouden met inspecties en controlemaatregelen voor genetisch gemodificeerde organismen.
 
372
Op 16 december jl. heeft deze werkgroep onderzocht welke specifieke technische methoden beschikbaar en toepasbaar zijn bij de opsporing of identificatie van genetisch gemodificeerde organismen en de daarvan afgeleide producten, die zonder vergunning en opzettelijk met handelsdoeleinden worden verspreid.
 
373
<P>
 
374
Op dit moment is in het kader van deel C van richtlijn 90/220 EEG voor dertien producten een kennisgeving opgesteld.
 
375
In verband met de herziening van richtlijn 90/220 EEG heeft de Commissie besloten dat alle producten waarvoor de vergunningprocedure uit hoofde van de huidige richtlijn loopt, vóór goedkeuring door de lidstaten door de bevoegde wetenschappelijke comités in het kader van het reglementeringscomité van deze richtlijn moeten worden onderzocht.
 
376
Daar de adviezen van de wetenschappelijke comités niet voor eind januari aanstaande beschikbaar zijn en de procedure van het reglementeringscomité van richtlijn 90/220 moet worden gevolgd, zal de Commissie naar verwachting moeilijk voor half maart 1998 tot het nemen van de beslissingen aangaande het verlenen van vergunningen voor deze producten kunnen overgaan.
 
377
<P>
 
378
De cijfers tonen aan dat vanaf de datum van de eerste wijziging, namelijk het vierde kwartaal 1996 tot en met 31 mei 1997 8.300.000 ton sojabonen en 650.000 ton sojapoeder uit de Verenigde Staten in Europa is ingevoerd, waarvan 2 % van GMO-oorsprong, oftewel 166.000 ton sojabonen en 13.000 ton sojapoeder.
 
379
De invoer van Novartis-maïs zou ongeveer 0, 6 % van de totale hoeveelheid van 4.422 ton uit de Verenigde Staten ingevoerde maïs bedragen.
 
380
<P>
 
381
De Commissie heeft er altijd naar gestreefd om de wetgeving van de Gemeenschap in overeenstemming te brengen met internationale verplichtingen, waarmee het risico op geschillen op het gebied van de handel zoveel mogelijk wordt vermeden.
 
382
Het is niet aan de Commissie om de internationale regels voor de handel die onze partners hanteren, noch hun mening over de conformiteit van de Europese wetgeving met deze regels, te interpreteren.
 
383
<P>
 
384
Dit waren, geachte afgevaardigden, de antwoorden die ik u kan geven op de door u gestelde serieuze vragen.
 
385
Het debat is uiteraard nog niet gesloten; het zal worden voortgezet.
 
386
<P>
 
387
Ik wil u wel nog zeggen dat de Commissie zeer alert blijft.
 
388
De diverse raadplegingen kosten natuurlijk tijd, maar ik hoop dat wij, ondanks de verschillen die in de onderscheiden lidstaten tijdens de laatste raadpleging naar voren zijn gekomen, op dit punt zullen blijven samenwerken en onze krachten bundelen om een over het geheel genomen bevredigende oplossing te vinden.
 
389
<P>
 
390
<SPEAKER ID=27 NAME="De Voorzitter">
 
391
Ik dank mevrouw Cresson voor haar duidelijke uiteenzetting.
 
392
<P>
 
393
<SPEAKER ID=28 LANGUAGE="DE" NAME="Gebhardt">
 
394
Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, mevrouw de commissaris, ook al zijn de meningen op sommige punten niet altijd geheel eensluidend, het Europees Parlement heeft naar zijn idee alles al gezegd wat nodig is voor een duidelijke en uitvoerige etikettering van levensmiddelen en ingrediënten waarbij de gentechniek in het spel is.
 
395
Aldus beschouwd zou het debat van vandaag eigenlijk overbodig en vanwege het feit dat er alleen maar dingen herhaald worden, zonde van de tijd zijn.
 
396
<P>
 
397
Maar naar mijn mening en naar de mening van mijn fractie is dit debat hard nodig.
 
398
Wij laten ons namelijk de manier waarop de Commissie het gevoelige onderwerp van de etikettering van genetisch gemanipuleerde voedingsmiddelen behandelt, en het feit dat zij in sommige gevallen de verordeningen van de Raad en het Parlement zo weinig serieus neemt, niet welgevallen.
 
399
Overal krijgen wij als vertegenwoordigers van het Europees Parlement de slaag die de Commissie verdient.
 
400
Door verwarring te stichten over de etikettering van genetisch gemodificeerde levensmiddelen heeft de Commissie de burgers teleurgesteld.
 
401
Het gaat niet aan de etiketteringsplicht, waar terecht om gevraagd wordt, vast te leggen in verordeningen om deze vervolgens niet in werking te laten treden.
 
402
<P>
 
403
Als consument zou ik dit voorjaar nog aangenomen hebben dat we met de novel-food-verordening het ergste gehad hadden.
 
404
Voortaan zouden nieuwe en met name technisch gemodificeerde voedingsmiddelen duidelijk en uitvoerig geëtiketteerd worden.
 
405
Vergeet het maar!
 
406
De voor de markt relevante producten met genetisch gemodificeerde maïs en soja werden niet meer als nieuw beschouwd.
 
407
De poging om dit recht te zetten met de verordening die op 1 november in werking is getreden, heeft niets uitgehaald.
 
408
De richtlijnen voor de toepassing met als doel een in de gehele Europese Unie even grote mate van bescherming voor de consument en rechtszekerheid voor fabrikanten en handelaren ontbreken namelijk.
 
409
Maar het werd nog erger.
 
410
Verordening 1813 zal helemaal niet in werking treden, maar vervangen worden door een nogmaals gewijzigde versie.
 
411
<P>
 
412
Hoe kun je de gewone man, de consument, zoiets uitleggen?
 
413
Mevrouw de commissaris, de wijze van etikettering die u ons beschreven heeft, lijkt mij de juiste te zijn.
 
414
Maar de volgende vraag heeft u niet beantwoord: waarom kon de verordening niet al op 1 november daadwerkelijk in werking treden, nu de novel-food-verordening er is en nadat we meer dan vijf jaar gediscussieerd hebben over de etikettering?
 
415
Er is voldoende tijd geweest om voorbesprekingen te voeren, ook al kon niemand van tevoren precies weten hoe de etikettering eruit zou gaan zien.
 
416
Maar dat de etikettering er zal en moet komen, dat was van het begin af aan duidelijk.
 
417
Dus waarom kon dat niet?
 
418
Waarom kan het pas op 1 februari of pas in maart, als er al zeer veel nieuwe producten op de markt zullen zijn?
 
419
Zal deze verordening, indien ze in werking treedt, ook gelden voor de producten die op dat moment nieuw zijn?
 
420
Dat is eveneens een vraag die nog absoluut niet beantwoord is.
 
421
<P>
 
422
Ik verzoek u ook het derde punt - de detectieproblematiek en de analysemethoden - niet over het hoofd te zien.
 
423
Er bestaan namelijk geschikte methoden om ook bij maïs- en sojaproducten genetische ingrepen aan te tonen.
 
424
Ook een aarzelende Commissie heeft daarom niet het recht de consument nog langer een uitvoerige, in alle landen gelijke etikettering te onthouden.
 
425
Vanuit het oogpunt van de consument pleit er niets meer tegen een complete etikettering van onze voeding, maar pleit alles hiervoor.
 
426
Daarom blijft mijn fractie daarbij.
 
427
Het besluit om een product al of niet te kopen, moet overgelaten worden aan goed geïnformeerde consumenten die niet zijn overgeleverd aan de genade van een bureaucratisch apparaat.
 
428
<P>
 
429
<SPEAKER ID=29 LANGUAGE="DE" NAME="Keppelhoff-Wiechert">
 
430
Mijnheer de Voorzitter, mevrouw de commissaris, beste collega's, wij, het Europees Parlement, hebben besloten met de inwerkingtreding van de novel-food-verordening nieuwe levensmiddelen uitvoerig te gaan etiketteren, zodat de consument de mogelijkheid wordt geboden zelf te besluiten of hij iets wel of niet koopt.
 
431
Ik breng in herinnering dat wij besloten hebben de consument te informeren over alle kenmerken en voedingseigenschappen van producten, zoals samenstelling, voedingswaarde en gebruiksdoel, waardoor een genetisch gemodificeerd levensmiddel zich onderscheidt van traditionele levensmiddelen.
 
432
De etikettering en in het bijzonder die van met behulp van genetische procédés vervaardigde levensmiddelen, is in mijn ogen zeker niet een soort waarschuwing, maar moet gezien worden als een basisvoorwaarde voor de acceptatie van en het vertrouwen van de bevolking in een nieuwe technologie.
 
433
Mensen die om welke reden dan ook geen producten willen kopen die vervaardigd zijn met behulp van genetische modificatie, wordt met de etikettering de mogelijkheid geboden deze producten in de winkel te laten liggen.
 
434
<P>
 
435
Ik wijs er nogmaals op dat ons eerste gebod toch moet zijn dat de consumptie van nieuwe levensmiddelen en levensmiddeleningrediënten voor de consument noch een tekort aan voedingsstoffen noch enig ander risico voor de gezondheid tot gevolg mag hebben.
 
436
De producten mogen daarom alleen op de markt worden gebracht, als er aan drie voorwaarden is voldaan: de producten mogen in de eerste plaats geen risico's voor de consument met zich meebrengen, de consument in de tweede plaats niet misleiden en zich in de derde plaats niet zodanig onderscheiden van conventionele producten dat ze bij normaal gebruik een tekort aan voedingsstoffen kunnen veroorzaken.
 
437
Vanwege de grote hoeveelheid producten waarop de novel-food-verordening betrekking heeft, en de diversiteit daarvan is het meestal nodig ieder geval apart te beoordelen.
 
438
<P>
 
439
In haar voorstel voor een verordening heeft de Commissie geprobeerd de regeling voor genetisch gemodificeerde maïs en soja nader uit te leggen.
 
440
Volgens het voorstel van de Commissie moeten genetisch gemodificeerde producten als zodanig gekenmerkt worden, indien ze genetisch gemodificeerd DNA bevatten.
 
441
Deze methode zal er zeker toe leiden dat er meer levensmiddelen geëtiketteerd moeten worden dan wanneer alleen het eiwit onderzocht wordt.
 
442
Bij levensmiddelen die genetisch gemodificeerd DNA of genetisch gemodificeerd eiwit bevatten, moet er op het etiket in de ingrediëntendeclaratie of op een andere zichtbare plaats de vermelding "vervaardigd van genetisch gemodificeerde maïs/soja" staan.
 
443
Toch is de door de Commissie voorgestelde analysemethode niet verenigbaar met de novel-food-verordening en de verklaring die werd opgesteld op de Top van Luxemburg.
 
444
Daarom verzoek ik de Commissie dringend haar voorstel zodanig te veranderen, dat de etiketteringsregeling van de novelfood-verordening volledig wordt toegepast.
 
445
Van een beperking in de toepassing van de door het Europees Parlement gemaakte etiketteringsregeling kan naar mijn mening geen sprake zijn.
 
446
<P>
 
447
<SPEAKER ID=30 LANGUAGE="FI" NAME="Ryynänen">
 
448
Mijnheer de Voorzitter, mevrouw de commissaris, zoals in de hier gevoerde discussie al zeer grondig uiteen is gezet, is de etikettering van genetisch gemanipuleerde soja en maïs een werkelijk ernstig probleem geworden dat de Commissie had moeten voorkomen en waarbij op zijn laatst nu snel moet worden ingegrepen.
 
449
In dit opzicht was het antwoord van de commissaris over de recente maatregelen en het tijdschema voor verdere vooruitgang echt nodig, hoewel geconstateerd moet worden dat er nog steeds heel veel open vragen zijn en er nog veel werk gedaan moet worden voordat er in deze ernstige kwestie sprake is van veiligheid.
 
450
<P>
 
451
Het was natuurlijk fout dat er niet gewacht is met het van kracht gaan van de wetgeving inzake nieuwe levensmiddelen totdat genetisch gemanipuleerde maïs en soja op de markt kwamen.
 
452
Nu kunnen deze producten zonder duidelijke etikettering worden verhandeld en het gevolg is grote onwetendheid, verwarring en gegronde bezorgdheid, aangezien verschillende lidstaten in deze situatie verschillende eigen nationale maatregelen hebben genomen die op de gemeenschappelijke markt tot nog meer verwarring hebben geleid.
 
453
<P>
 
454
Zoals de commissaris heeft vastgesteld was de verordening die op 1 november van kracht werd weliswaar noodzakelijk en belangrijk, maar gezegd moet worden dat de Commissie ernstig in gebreke is gebleven aangezien er geen voorstellen inzake implementatie waren.
 
455
Die ontbraken volledig.
 
456
Zoals vele collega's gedaan hebben, kan men zich nog steeds afvragen waarom deze voorstellen en aanwijzingen niet gekomen zijn voordat de verordening van kracht werd.
 
457
Nu is de situatie zowel voor de industrie als voor de consumenten onduidelijk en lastig.
 
458
De producenten weten niet goed wat ze moeten aanduiden en hoe.
 
459
<P>
 
460
Problematisch is ook het verkrijgen van duidelijkheid over wetenschappelijke criteria op grond waarvan bijvoorbeeld bepaald kan worden of het genetisch gemanipuleerde product precies gelijkwaardig is aan het oorspronkelijke product.
 
461
De eisen voor etikettering moeten gebaseerd zijn op wetenschappelijke bevindingen.
 
462
<P>
 
463
De commissaris heeft hier in haar antwoord benadrukt dat de eindverbruiker meer en duidelijkere informatie moet krijgen.
 
464
Hier zijn we het vast en zeker allemaal mee eens.
 
465
De voor de consument makkelijk te begrijpen en duidelijke informatie over de kwaliteit en inhoud van het product is een noodzakelijke voorwaarde om een bewuste en vrije keuze te kunnen maken.
 
466
Voor de consumenteninformatie is het belangrijk dat de wijze van aanduiden homogeen en zo eenvoudig mogelijk is.
 
467
Anderzijds kan een teveel aan informatie de informatie die voor de consument van wezenlijk belang is verbergen.
 
468
Toch kan ook een vrijwillig aangebrachte aanvullende etikettering de nodige informatie geven, vooral wanneer er in een levensmiddel of in een ingrediënt ervan genetisch gemanipuleerde stoffen zitten, ofschoon dit niet met zekerheid kan worden aangetoond en anderzijds niet met zekerheid kan worden uitgesloten.
 
469
Deze mogelijkheid moet echter op het etiket worden vermeld.
 
470
<P>
 
471
Al met al hebben zowel de producenten van levensmiddelen als de consumenten het recht om meer en nauwkeuriger informatie te krijgen, zodat de veiligheid van levensmiddelen wordt vergroot.
 
472
Een voortdurend onderzoek naar de gezamenlijke invloed van met name genetisch gemanipuleerde ingrediënten en producten en de cumulatieve invloed ervan op de hele voedselketen blijft nodig.
 
473
<P>
 
474
<SPEAKER ID=31 LANGUAGE="FR" NAME="Lannoye">
 
475
Mijnheer de Voorzitter, bijna een jaar geleden heeft het Parlement de werkzaamheden van het bemiddelingscomité voor de novel food-richtlijn goedgekeurd.
 
476
Indertijd waren wij de enige fractie die ernstig voorbehoud maakte, wat ertoe geleid heeft dat mijn fractie tegen deze verordening heeft gestemd.
 
477
<P>
 
478
Ik stel vast dat nu, een jaar later, onze terughoudendheid, die eigenlijk meer ferme kritiek dan terughoudendheid was, bewaarheid is.
 
479
De commissaris heeft bevestigd wat wij toen zeiden. Wij zeiden dat er sprake was van een volkomen verward en ongedefinieerd begrip, te weten substantiële gelijkwaardigheid.
 
480
Wat is een voedingsmiddel dat substantieel gelijkwaardig is?
 
481
Dat weten we vandaag de dag nog niet. Onze vrees is derhalve bewaarheid.
 
482
<P>
 
483
Ten tweede wat de etikettering betreft. Artikel 8 van deze verordening zat vol hiaten en deze hiaten lijken nu nog groter dan een jaar geleden.
 
484
Ik wil zeker niet beweren dat wij de grote helden zijn op dit terrein, maar het verheugt me toch dat iedereen nu hetzelfde zegt als wij.
 
485
<P>
 
486
De situatie van nu wordt derhalve bevestigd. Wij bevinden ons in een juridisch vacuüm en daarin kan ik mevrouw Cresson niet volgen.
 
487
Er is sprake van een juridisch vacuüm omdat we niet weten wat het substantiële gelijkwaardigheidsbeginsel is.
 
488
We rennen dus achter een hogesnelheidstrein aan zonder enige hoop hem in te halen als we de zaken niet radicaal omdraaien.
 
489
<P>
 
490
Ik wil daarom de aandacht vestigen op het feit dat er van de zijde van de consumenten niemand vraagt om genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen.
 
491
Ikzelf ken onder de consumenten niemand die genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen wil, temeer niet daar gemodificeerd vooral inhoudt dat zij resistenter zijn tegen onkruidverdelgers.
 
492
En de wetenschappers?
 
493
Welnu, een jaar na datum stellen wetenschappers nieuwe vragen en uiten nog meer twijfel. Tolerantie voor een onkruidverdelger betekent met name dat de desbetreffende planten deze onkruidverdelgers in hun organisme verzamelen.
 
494
Maar daarover wordt met geen woord gerept!
 
495
Daarover staat niets in de verordeningen. We weten niet wat de gevolgen voor de menselijke gezondheid kunnen zijn en we weten niet wat de gevolgen voor het milieu zijn.
 
496
Twee lidstaten, Luxemburg en Oostenrijk, hebben een moedig standpunt ingenomen.
 
497
Ik stel vast dat andere lidstaten aarzelen en hun eerdere overwegingen herzien.
 
498
De NGO's en verenigingen die zich inzetten voor de gezondheid en het milieu geven steeds meer negatieve signalen af.
 
499
<P>
 
500
Wat zegt de Commissie nu?
 
501
Ik dank mevrouw Cresson in dit verband voor haar mijns inziens volledig correcte uiteenzetting voor zover het de voorlichting betreft in ieder geval, want wij hebben de meeste recente informatie gekregen.
 
502
Maar zij stelt etikettering voor die is gebaseerd op de opsporing van gemodificeerde DNA's of gemodificeerde eiwitten.
 
503
Maar hoeveel voedingsmiddelen afkomstig uit de op soja en maïs toegepaste genetische wetenschap worden van een etikettering voorzien?
 
504
Ik zou graag een cijfer willen horen.
 
505
De 2 % genetisch gemodificeerde soja die uit het buitenland naar ons wordt verladen, is volgens mijn inlichtingen dit jaar inmiddels de 15 % gepasseerd.
 
506
De sojaleveringen zijn dus al aangekomen, en de volgende oogst is er ook al, waarmee het probleem alleen maar groter wordt.
 
507
<P>
 
508
Het probleem van de additieven, geurstoffen en extractiemiddelen is ook nog steeds niet geregeld.
 
509
Tenslotte moet ik de conclusie trekken dat we bezig zijn om onszelf voor de gek te houden door het gebruik van een methode gebaseerd op een analyse van eindproducten.
 
510
Er moet volgens ons leitmotiv een systeem voor oorsprongscertificering komen waarmee de producten te achterhalen zijn en de consument echt geïnformeerd wordt over de oorsprong of het gebruik van de genetische wetenschap bij het vervaardigen van de producten die hij uiteindelijk op z'n bord krijgt.
 
511
Ik denk dat dit absoluut noodzakelijk is.
 
512
<P>
 
513
<SPEAKER ID=32 LANGUAGE="FR" NAME="Barthet-Mayer">
 
514
Mijnheer de Voorzitter, mevrouw de commissaris, geachte collega's, genetisch gemodificeerde organismen zijn de Europese Unie binnengekomen en het Parlement kan deze stand van zaken alleen maar betreuren.
 
515
In dit verband is het voorstel tot etikettering werkelijk een minimummaatregel.
 
516
<P>
 
517
Twee aspecten van deze zaak vragen om een verhoogde waakzaamheid van onze kant.
 
518
Enerzijds de etikettering van de GMO's, de naleving ervan en het toezicht erop en anderzijds de verspreiding van levende GMO's, de teelt ervan en de risico's voor het milieu, waarvan wij onlosmakelijk deel uitmaken.
 
519
<P>
 
520
In verband met de etikettering weten wij dat wij om de consument te informeren moeten kunnen beschikken over de middelen om een GMO in een product op te sporen en het gehalte ervan te bepalen.
 
521
Maar, ondanks de uitstekende details die u ons heeft verstrekt, mevrouw de commissaris, met name wat de DNA-benadering betreft, tonen recente en geloofwaardige wetenschappelijke artikelen aan dat de methoden waarmee deze voedingsmiddelen moeten worden gecontroleerd nog niet klaar zijn, dat ze erg duur zijn en afhankelijk van de door de uitvinders verstrekte informatie.
 
522
Laten wij onszelf toch geen rad voor ogen draaien: elk blind onderzoek is riskant.
 
523
<P>
 
524
Hoewel wij niet de brengers van het slechte nieuws willen zijn, denk ik dat deze verordening die mijn fractie straks zal goedkeuren vanwege de noodzaak ervan, moeilijk uit te voeren is.
 
525
Bij de verspreiding van GMO's ontstaat uiteindelijk door de GMO's en de transgeniteit een nooit eerder voorgekomen situatie in de menselijke geschiedenis, namelijk de invoering van door de mens gemodificeerde genen in geteelde planten en van de weeromstuit in wilde planten.
 
526
Hoewel het risico op kruising gering is bij maïs, die in de Europese regio's in ieder geval geen wilde evenknie heeft, geldt dit niet voor koolzaad, dat bijvoorbeeld verwant is aan kool en mosterd, noch voor soja, die behoort tot de familie van de peulgewassen en waarvan het risico op kruising gegarandeerd is.
 
527
Bovendien zal de invoering van genen die resistent zijn tegen insecten deze parasieten snel steeds resistenter maken tot we geen biologische wapens meer over hebben.
 
528
Wij moeten ons niet te gemakkelijk door deze technieken laten overspoelen in naam van de vooruitgang en ten gunste van een paar multinationals, maar vooraleerst de gevolgen echt meten en het beginsel van absoluut noodzakelijke voorzorg in acht nemen.
 
529
Dat vragen de Europese consumenten en dat vragen zij terecht.
 
530
<P>
 
531
Ik vrees dat deze etikettering niets anders is dan gips om een houten been.
 
532
Iedereen die iets af weet van productie, transport, opslag en verwerking van landbouwproducten vindt het opzetten van aparte stromen voor de GMO's onrealistisch.
 
533
In naam van het heilige huisje dat de mondialisering van de handel heet, zitten er over vijf jaar in al onze groenten en granen GMO's.
 
534
Om de Europese consument nog de schijn te geven van een gerechtvaardigde keuze voor een natuurlijke voeding, is het minste dat de Europese Unie op dit moment nog kan doen het consequent steunen van de biologische landbouw.
 
535
Maar laten we voorlopig dan maar aan struisvogelpolitiek doen en overgaan tot etikettering.
 
536
<P>
 
537
<SPEAKER ID=33 LANGUAGE="EN" NAME="Nicholson">
 
538
Mijnheer de Voorzitter, in de korte spreektijd die mij is toebedeeld, wil ik erop wijzen dat de kwestie van de etikettering van genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen en alles wat daar omheen hangt, een van de lastigste vraagstukken is waarvoor wij momenteel in de Europese Unie worden gesteld.
 
539
Wij moeten voorbereid zijn op grote tegenstand vanuit de landen, en met name Amerika, waar onomstotelijk grote belangen zijn gemoeid met de verdere ontwikkeling en uitbreiding van deze nieuwe technieken.
 
540
<P>
 
541
Wat mij betreft hoeft hiervoor geen beleid binnen de Europese Unie te worden ontwikkeld.
 
542
Wij hebben geen behoefte aan deze nieuwe technologie waarmee wij nog meer voedsel kunnen produceren voor een markt waar het aanbod de vraag reeds overtreft.
 
543
Als iemand die van heel dichtbij de BSE-crisis heeft meegemaakt, waarbij in mengvoeders ingrediënten werden gebruikt, die niet de kwaliteit hadden die normaal gesproken had mogen worden verwacht, vind ik het onbegrijpelijk dat wij nu bezig zijn een nieuw monster te scheppen in de vorm van genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen.
 
544
<P>
 
545
Ik geloof dat niemand in de Europese Unie echt zit te wachten op een grootschalige introductie van dit soort genetisch gemodificeerde producten.
 
546
Ik ben van mening dat wij uiterst behoedzaam moeten zijn in onze besluitvorming op dit gebied.
 
547
Wij moeten er tevens voor zorgen dat maïs of andere producten die genetisch zijn gemodificeerd, de Europese Unie niet binnenkomen.
 
548
<P>
 
549
<SPEAKER ID=34 LANGUAGE="EN" NAME="Gillis">
 
550
Mijnheer de Voorzitter, ik ben blij dat dit debat vanmorgen plaatsvindt.
 
551
Ik ben ook blij dat, hoewel wij ten aanzien van genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen de grootst mogelijke voorzichtigheid moeten betrachten, dit Parlement bereid is af te stappen van de volstrekt afwijzende houding die de meeste parlementsleden twee jaar geleden nog innamen.
 
552
<P>
 
553
In het licht van deze versoepeling wil ik enkele opmerkingen maken.
 
554
Ten eerste, uit het oogpunt van het milieu gezien, heeft het gebruik van rassen die door modificatie beter resistent zijn tegen allerlei via bodem of lucht overdraagbare ziekten, geleid tot een drastische vermindering van het gebruik van herbiciden, fungiciden en andere chemische bestrijdingsmiddelen die zeer schadelijke residuen in de bodem achterlaten.
 
555
Deze genetisch gemodificeerde rassen zullen van beslissende betekenis zijn om aan de voedselbehoefte van de snel groeiende wereldbevolking te kunnen voldoen.
 
556
<P>
 
557
Ten tweede zijn genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen niet meer weg te denken - of wij dat nu leuk vinden of niet - uit de Amerikaanse of Japanse samenleving. Er zijn proeven gedaan met cycli van meerdere generaties gemodificeerde producten, zij zijn veilig en werkzaam bevonden en hebben trouwens al lang geleden hun intrede gedaan in de voedselketen en in het internationale handelsverkeer.
 
558
<P>
 
559
Ten derde worden met genetische manipulatie in zeer korte tijd zelfs betere resultaten behaald dan waartoe plantenveredelaars na jaren onderzoek met gangbare voortplantingsmethoden en kruisingen in staat zijn. Genetische manipulatie biedt dan ook goede mogelijkheden om te komen tot hogere voedingswaarden, hogere eiwit-, zetmeel- en oliegehalten en hogere opbrengsten.
 
560
Een ander zeer belangrijk voordeel is de mogelijkheid om de opname van nutriënten uit de bodem te verbeteren, zodat er minder kunstmest hoeft te worden gebruikt.
 
561
<P>
 
562
Dit debat gaat echter over etikettering.
 
563
Ik realiseer me dat er al besluiten zijn genomen, maar etikettering biedt misschien alleen maar uitkomst voor de korte of hoogstens de middellange termijn als het om het gebruik van genetisch gemodificeerde producten gaat.
 
564
De waarde ervan voor de lange termijn waag ik te betwijfelen.
 
565
Er zijn in mijn ogen twee fundamentele tekortkomingen.
 
566
Ten eerste is etikettering van producten als sojabonen die in tal van voedselbereidingen worden verwerkt, niet praktisch.
 
567
Soms worden er maar hele kleine hoeveelheden soja gebruikt, zoals bijvoorbeeld in soepen en sauzen.
 
568
Deze worden dan nog eens zo sterk verdund dat zij nauwelijks meer terug te vinden zijn.
 
569
Etikettering is in dit soort gevallen onzinnig en bovendien is het sowieso al niet mogelijk om zulke geringe concentraties aan te tonen of te meten.
 
570
En als metingen niet mogelijk zijn, is er ook geen draagvlak voor etikettering.
 
571
<P>
 
572
Ten tweede vind ik dat het niet past om speciale etiketteringsvoorschriften vast te stellen voor producten die uitgebreid zijn getest en volkomen veilig zijn bevonden. Dat werkt slechte wetgeving in de hand.
 
573
Of er is iets mis met die producten, en in dat geval zouden zij moeten worden verboden, of zij zijn veilig, en in dat geval zijn speciale voorschriften overbodig.
 
574
<P>
 
575
Genetische modificatie bij de voedselproductie is al zo oud als de landbouw zelf.
 
576
De rasverschillen bij koeien zijn ontstaan, doordat hun genetisch materiaal zekere veranderingen heeft ondergaan door selectie op bepaalde eigenschappen.
 
577
Op zich is genetische modificatie niet schadelijk en wij doen er niet goed aan het publiek in verwarring te brengen door te suggereren dat het wel kwaad kan.
 
578
<P>
 
579
Tot slot wil ik erop wijzen dat met de steeds verdere internationalisering van de markt onder auspiciën van de WHO, een ontwikkeling die de EU overigens krachtig ondersteunt, deze differentiatie haar functie zal verliezen, zo niet volkomen onzinnig zal worden.
 
580
<P>
 
581
<SPEAKER ID=35 LANGUAGE="SV" NAME="Olsson">
 
582
Mijnheer de Voorzitter, mevrouw de commissaris, de commissaris zei dat wij meer tijd nodig hebben, maar ik wil graag zeggen dat wij geen tijd meer hebben.
 
583
De ontwikkeling binnen de industrie en het onderzoek is ons politici allang boven het hoofd gegroeid.
 
584
De consumenten hebben volledig het recht te weten wat zij eten.
 
585
Dat wijst de geschiedenis uit.
 
586
Wij hebben net de BSE-crisis achter de rug, althans goeddeels achter de rug, en wij zijn door deze crisis wijzer geworden.
 
587
Daarom is het logisch dat er zulke eisen door de consumenten gesteld worden.
 
588
Als vertegenwoordigers van het volk moeten wij ervoor zorgen dat de consumenten redelijk worden geïnformeerd.
 
589
De kwestie is echter of het vandaag de dag realistisch is om te denken dat wij een alomvattend etiketteringsstelsel kunnen krijgen.
 
590
<P>
 
591
Ik wil graag wat verder ingaan op hetgeen collega Lannoye zei over equivalentie.
 
592
Wij weten nog steeds niet wat overeenkomt met een normaal voedingsmiddel.
 
593
Het probleem is ook dat wij in ons systeem al zoveel genetisch gemodificeerde organismen hebben dat wij wellicht heel spoedig gedwongen worden al het voedsel te etiketteren, in elk geval alle samengestelde voedingsmiddelen, waarin misschien genetisch gemodificeerde organismen voorkomen.
 
594
Dat is natuurlijk niet bevredigend, aangezien de consumenten al heel lang zeggen dat zij willen weten of er genetisch gemodificeerde organismen in zitten en, zo ja, hoe gevaarlijk dat dan is.
 
595
Wij zijn er niet in geslaagd op deze vragen antwoord te geven.
 
596
<P>
 
597
Ik wil ook de andere kant wat belichten, in de sfeer van wat collega Gillis zei, namelijk dat wij in de grond van de zaak al sinds wij ongeveer 10 000 jaar geleden het jagers- en verzamelaarsstadium ontgroeiden bezig zijn geweest de genen van gewassen en huisdieren te veranderen.
 
598
Wij hebben namelijk altijd gezocht naar vreemde gewassen die beter zouden zijn dan degene die wij hadden.
 
599
Alleen al het bestaan van maïs is hier een voorbeeld van.
 
600
Wij hebben van collega Barthet-Mayer gehoord dat er geen aan maïs verwante planten bestaan.
 
601
Nee, maar het is een merkwaardig toeval dat wij maïs telen; het had eigenlijk niet moeten bestaan, maar ook de natuur is soms zeer merkwaardig.
 
602
<P>
 
603
Ik denk dat het op lange termijn voor de concurrentiepositie van de Europese landbouw van belang is dat wij dezelfde productiemiddelen, dezelfde productiemethoden als andere landen kunnen gebruiken.
 
604
Maar , als wij genetische modificaties in onze productie toepassen, moeten de consumenten zich veilig voelen, anders is dat onmogelijk.
 
605
Door de traagheid en onduidelijkheid bevinden zowel consumenten als producenten en onderzoekers zich nu op glad ijs, aangezien de consumenten niet weten wat gevaarlijk is en de producenten en onderzoekers niet weten waar ze naar moeten zoeken.
 
606
<P>
 
607
<SPEAKER ID=36 LANGUAGE="DE" NAME="Breyer">
 
608
Mijnheer de Voorzitter, ik kan het helaas niet laten om op te merken dat het de Fractie De Groenen in het Europees Parlement was die in januari heeft gezegd niet met deze verordening in te stemmen omdat er geen uitvoeringsbepalingen waren, omdat niet duidelijk werd gemaakt hoe de verordening naar de praktijk vertaald moest worden.
 
609
Als je de kat in de zak koopt, zoals de collega's hier dat hebben gedaan, moet je achteraf niet verbaasd zijn over een kater.
 
610
<P>
 
611
Ik vind het beschamend, mevrouw de commissaris, hoe de wens van de consument met voeten wordt getreden.
 
612
Ik vind dat u vandaag niet duidelijk hebt verteld wanneer er een etikettering zal komen.
 
613
U hebt de gelijkwaardigheid opnieuw aan de orde gesteld en dat doet mij vrezen dat er hier weer een achterdeurtje wordt opengehouden om de consument te bedriegen.
 
614
U hebt ook niet verteld wanneer er een duidelijke etikettering voor additieven, aroma's en enzymen zal komen.
 
615
Als we die niet hebben, betekent dat, dat meer dan 80 % van onze levensmiddelen, zelfs wanneer de DNA-analyse er is, nog steeds onder de geheimhoudingsverordening valt en het kan toch niet in het belang van de consument zijn, dat hem geen duidelijkheid wordt gegeven en niet de mogelijkheid wordt geboden vrij te zijn in de keuze voor of tegen.
 
616
<P>
 
617
Mevrouw Schleicher heeft nog gevraagd welke producten na de novel-food-verordening zijn aangemeld en toegelaten.
 
618
Mevrouw de commissaris, u hebt deze vraag afgedaan door te verwijzen naar de richtlijn inzake de doelbewuste introductie van genetisch gemodificeerde organismen.
 
619
Maar dat was de vraag helemaal niet. Ik verzoek u dus nogmaals ons te vertellen welke producten er tot nu toe werden aangemeld en met welke producten we op korte termijn naast genetisch gemanipuleerde maïs en soja rekening moeten houden.
 
620
Ook bent u niet ingegaan op onze vraag naar de positieve etikettering.
 
621
Er zijn zeer vele industriële bedrijven en zeer vele handelaren die willen voldoen aan de wens van de consument om en duidelijke etikettering en wel in die zin, dat ook producten die niet genetisch gemodificeerd zijn, duidelijk geëtiketteerd worden.
 
622
Wanneer kunnen we erop rekenen dat de criteria voor de manier waarop deze producten geëtiketteerd worden, er eindelijk zullen komen?
 
623
<P>
 
624
Mijn laatste punt: mevrouw Cresson, u heeft gezegd dat wij geen regeling hebben omdat de lidstaten zich daartegen verzetten.
 
625
Noemt u nu eindelijk eens man en paard en vertelt u ons welke lidstaten zich daartegen verzetten, zodat wij als Europees Parlement ook samen met de lidstaten die dat willen, de lidstaten die de consumentenbescherming nog altijd blokkeren en ook de gezondheidsbescherming met voeten treden, kunnen overtuigen.
 
626
<P>
 
627
<SPEAKER ID=37 LANGUAGE="DE" NAME="Raschhofer">
 
628
Mevrouw de commissaris, mijnheer de Voorzitter, beste collega's, in Oostenrijk stuit de gentechniek op een breed front van verzet.
 
629
De omvang van het protest bleek voor het laatst bij een volkspetitie tegen de gentechniek die ondertekend werd door maar liefst 1, 3 miljoen mensen.
 
630
De Oostenrijkse bevolking heeft daarom in het verleden altijd buitengewoon gevoelig gereageerd op EU-regelingen die het gebruik en het vrij in de handel brengen van genetisch gemodificeerde planten vergemakkelijken.
 
631
De reden van dit vaak gerechtvaardigde wantrouwen ligt voor de hand, daar de genetische veranderingen immers betrekking hebben op een voor de burgers direct zichtbaar deel van hun leven: de voeding.
 
632
De consument wil weten wat hij eet, anders zal zijn vertrouwen in voedingsproducten verloren gaan.
 
633
<P>
 
634
Een belangrijke maatregel waarmee dit voorkomen kan worden, is de ontwikkeling van een etiketteringssysteem voor genetisch gemodificeerde levensmiddelen, zodat iedere consument direct en duidelijk kan zien wat hij zijn kinderen voorzet.
 
635
Daarom vraag ik of het niet op consumentenbedrog neerkomt om etikettering pas noodzakelijk te achten vanaf een duidelijk te onderscheiden hoeveelheid gemodificeerd eiwit, vanaf een bepaalde drempelwaarde dus.
 
636
Zal een product dan al geëtiketteerd moeten worden, zodra er een verschil bestaat met natuurlijke producten of pas wanneer dit aantoonbaar is?
 
637
Omdat genetisch gemodificeerde producten in ieder geval een uitzondering moeten vormen, vraag ik bovendien of er ook een positieve etikettering voor traditionele producten zal komen of dat het de bedoeling is dat er alleen voor gemodificeerde producten een volledige en overal in Europa gelijke etikettering komt.
 
638
<P>
 
639
<SPEAKER ID=38 NAME="Cresson">
 
640
Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, ik heb met aandacht naar uw opmerkingen over dit zo belangrijke onderwerp geluisterd en ik dank u voor uw bijdrage aan dit debat.
 
641
<P>
 
642
Ik krijg echter, misschien komt het omdat het debat heel heftig is wat natuurlijk normaal is bij een dergelijk fundamenteel probleem als de volksgezondheid, af en toe de indruk dat niet iedereen alles wat ik heb gezegd, heeft gehoord.
 
643
<P>
 
644
Ik herhaal daarom wat ik zojuist heb gezegd, namelijk dat de marktdeelnemers gehouden zijn om vanaf 1 november producten die niet gelijkwaardig zijn in de zin van artikel 2 van verordening EG/1813/97 van een etiket te voorzien.
 
645
Het is uiteraard de taak van de lidstaten om erop toe te zien dat deze producten inderdaad van een etiket worden voorzien.
 
646
<P>
 
647
In antwoord op een van de vragen, kan ik zeggen dat er geen drempel is.
 
648
Zodra er maar één, zelfs heel onduidelijk spoortje is, moet dit op het etiket worden vermeld.
 
649
<P>
 
650
De formulering van de aanduiding is duidelijk en luidt als volgt. Ik citeer: " Product vervaardigd uit genetisch gemodificeerde soja of uit genetisch gemodificeerde maïs" .
 
651
Duidelijker kan het niet.
 
652
Geen drempel en zodra er sprake is van een spoortje.
 
653
Deze formulering waarin in voldoende grote lettertekens duidelijk wordt uitgelegd dat het levensmiddel is vervaardigd uit genetisch gemodificeerde maïs of soja lijkt me voldoende duidelijk.
 
654
<P>
 
655
Ik hoorde iemand zojuist zeggen dat er geen positieve aanduidingen zijn.
 
656
Die zijn er wel en dat heb ik net nog gezegd.
 
657
Er zijn positieve aanduidingen in de vorm van een verklaring over de afwezigheid van voedingsmiddelen of voedingsingrediënten vervaardigd uit genetisch gemodificeerde soja of maïs of in de vorm van een verklaring over de aanwezigheid van een bepaald voedingsmiddel of voedingsingrediënt indien dit wetenschappelijk niet controleerbaar is en het bewijs op andere wijze beschikbaar is.
 
658
Een positieve aanduiding is derhalve eveneens mogelijk.
 
659
<P>
 
660
Naar aanleiding van andere opmerkingen wil ik zeggen dat etikettering geen betrekking heeft op het eindproduct, maar op de ingrediënten.
 
661
Dat wil zeggen dat telkens als er in de samenstelling van een eindproduct een ingrediënt is dat zelfs maar een spoortje bevat van een stof die kan worden beschouwd als genetisch gemodificeerd, dit op het etiket moet worden vermeld.
 
662
<P>
 
663
De Commissie heeft gekozen voor het wetenschappelijk meest zekere criterium en het meest specifiek voor het product, namelijk het DNA-criterium.
 
664
Het is spijtig dat dit standpunt niet door de lidstaten wordt gedeeld, zoals kon worden vastgesteld tijdens de onlangs gehouden vergadering.
 
665
Het risico bestaat derhalve dat de discussies van de lidstaten het debat verlengen.
 
666
<P>
 
667
Het is zeker waar, zoals zojuist is gezegd, dat de toepassing van de verordening moeilijk is.
 
668
De moeilijkheid ligt hem in het feit dat het om een moeilijk onderwerp gaat, maar wij moeten in de wetenschap vooruitgang boeken om de detectiemethoden te ontwikkelen.
 
669
De wetenschap gaat echter voortdurend vooruit en naar gelang er nieuwe ontdekkingen worden gedaan, kunnen hiervan de positieve aspecten, maar soms helaas ook de negatieve aspecten worden vastgesteld.
 
670
Daar ligt het grote probleem dus en mijns inziens blijft dat de komende jaren ook het grote probleem.
 
671
<P>
 
672
De afgelopen tientallen jaren bestond er een onbegrensd vertrouwen in de wetenschap, maar dat is nu niet meer het geval.
 
673
De wetenschap en de over het algemeen positieve vooruitgang die er het gevolg van is - we hoeven alleen maar te kijken naar de verlenging van de levensduur - kunnen ook een bedreiging vormen.
 
674
De consument moet over deze bedreiging worden voorgelicht, op dat punt ben ik het volledig met u eens.
 
675
<P>
 
676
Ik geloof derhalve dat de Commissie, die wel gewend is dat men altijd kritiek heeft, omdat zij nu eenmaal een soort zondebok is, zich van haar taak heeft gekweten door bij de lidstaten te pleiten voor het DNA-criterium, dat het ruimst is, door te pleiten voor een duidelijke etikettering, door erop aan te dringen dat de zaken snel afgehandeld worden en dat vermelding op het etiket noodzakelijk is, zelfs indien het product slechts in de vorm van een spoortje aanwezig is.
 
677
<P>
 
678
Dit alles vergt natuurlijk tijd, omdat de verschillende comités moeten vergaderen, omdat lidstaten nu eenmaal niet van de ene op de andere dag een vergadering kunnen plannen en omdat zij het niet met elkaar eens zijn.
 
679
Dit debat is dus nog lang niet gesloten.
 
680
Maar u kunt er zeker van zijn dat de Commissie buitengewoon waakzaam blijft op het voorzorgsbeginsel als het gaat om de gezondheid van de consument.
 
681
<P>
 
682
<SPEAKER ID=39 LANGUAGE="DE" NAME="Rübig">
 
683
Mijnheer de Voorzitter, ik wil de Commissie alleen even heel kort vragen of ze zal laten nagaan waar inbreuken op deze etiketteringsverordening plaatsvinden.
 
684
<P>
 
685
<SPEAKER ID=40 NAME="De Voorzitter">
 
686
Als mevrouw Cresson wil antwoorden, heeft zij het woord.
 
687
<P>
 
688
<SPEAKER ID=41 NAME="Cresson">
 
689
Ik zal de vraag graag beantwoorden, mijnheer de Voorzitter.
 
690
Inderdaad, zoals ik zojuist heb gezegd, de lidstaten zijn zelf verantwoordelijk voor de toepassing van de verordening.
 
691
<P>
 
692
Indien er dus sprake is van inbreuken, is het de taak van de lidstaten om hierop te reageren.
 
693
Natuurlijk zal de Commissie, zoals gebruikelijk, optreden indien tekortkomingen worden vastgesteld.
 
694
<P>
 
695
<SPEAKER ID=42 NAME="De Voorzitter">
 
696
Het gecombineerd debat is gesloten.
 
697
<P>
 
698
<CHAPTER ID=4>
 
699
Interimovereenkomst met Oezbekistan
 
700
<SPEAKER ID=43 NAME="De Voorzitter">
 
701
Aan de orde is het debat over het verslag (A4-0304/97) van de heer Wiersma, namens de Commissie externe economische betrekkingen over het voorstel voor een besluit van de Raad tot sluiting van de interimovereenkomst betreffende de handel en aanverwante zaken tussen de Europese Gemeenschap, de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, enerzijds, en de Republiek Oezbekistan, anderzijds (COM(96)466-10521/96 - C4-0082/97-96/0236 (CNS)).
 
702
<P>
 
703
Het woord is aan mevrouw Mann als plaatsvervangend rapporteur.
 
704
<P>
 
705
<SPEAKER ID=44 NAME="Mann, Erika">
 
706
Mijnheer de Voorzitter, het verheugt mij het verslag van collega Wiersma, voor wie ik veel waardering heb, te mogen presenteren. Hij kan vandaag niet aanwezig zijn.
 
707
Hij heeft belangrijke zaken in Nederland te doen en ik verzoek u hem hiervoor te verontschuldigen.
 
708
<P>
 
709
Op 21 juni 1996 werd er een partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst met Oezbekistan ondertekend, maar deze zal pas na ratificatie door het Europees Parlement en de parlementen van alle EU-lidstaten in werking treden.
 
710
Op 17 juli 1996 werd er een interimovereenkomst geparafeerd.
 
711
Het Europees Parlement werd door de Raad gevraagd om zijn advies over deze overeenkomst in een eenvoudige raadpleging.
 
712
<P>
 
713
Oezbekistan is voor de Europese Unie een belangrijke partner in Centraal-Azië, en het is politiek en economisch zinvol een handelsverdrag met Oezbekistan te hebben dat de ontwikkeling mogelijk maakt van betrouwbare en tot op zekere hoogte ook reguliere betrekkingen.
 
714
Oezbekistan zal na Kazachstan de tweede Centraal-Aziatische staat zijn waarmee wij een interimovereenkomst sluiten.
 
715
De belangrijkste economische en handelsgoederen van Oezbekistan zijn katoen, goud, olie en aardgas.
 
716
De ondernemingen uit de Europese Unie concurreren nu al sterk met ondernemingen uit de Verenigde Staten, Korea, Turkije en Iran.
 
717
<P>
 
718
De handel met de Europese Unie nam in 1996 toe met 30 %, waarbij opgemerkt moet worden dat het uitgangsniveau buitengewoon laag was.
 
719
De uitvoer van de Gemeenschap steeg met meer dan 60 %, zodat er een overschot op de handelsbalans ontstond van circa 180 miljoen ecu.
 
720
Voor Oezbekistan zou een evenwichtige handelsbalans van bijzonder groot belang zijn.
 
721
<P>
 
722
Aanzienlijke problemen zijn er met de hervorming van de financiële sector.
 
723
Het IMF en de Wereldbank hebben de betaling van verstrekte leningen tijdelijk opgeschort.
 
724
De Europese Unie geeft in het kader van het TACISprogramma steun voor projecten die als voorbeeld kunnen dienen voor en zo kunnen bijdragen tot de noodzakelijke hervormingen.
 
725
Daartoe behoort ook de bijstand in het kader van het TACIS-programma voor de democratie.
 
726
<P>
 
727
Op 14 november 1996 hebben de Europese Gemeenschap en de republiek Oezbekistan een interimovereenkomst ondertekend inzake de handel en aanverwante zaken, die een spoedige tenuitvoerlegging moet garanderen van de handelsbepalingen van de partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst, die zoals gezegd op 21 juli 1996 ondertekend werd.
 
728
<P>
 
729
De interimovereenkomst valt onder de uitsluitende bevoegdheid van de Gemeenschap, terwijl de partnerschapsen samenwerkingsovereenkomst gerealiseerd moet worden door de lidstaten, hetgeen naar de ervaring heeft geleerd bijzonder lang duurt.
 
730
Nu is er een probleem, en wel zoals gebruikelijk het probleem op het gebied van de verwezenlijking van de democratie en de mensenrechten.
 
731
<P>
 
732
De Commissie buitenlandse zaken, veiligheids- en defensiebeleid c.q. haar rapporteur, mevrouw Anne AndréLéonard, heeft geadviseerd een besluit over de partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst uit te stellen tot het voorjaar van 1998, aangezien de toestand op het gebied van de democratie en de mensenrechten in Oezbekistan als uiterst onbevredigend wordt beschouwd.
 
733
Zowel de toestand op het gebied van de media en de diverse organisaties die geen deel uitmaken van de regering, als de situatie van de buitengewoon populaire islamiet Obidkhon Nazarov wordt als uiterst onbevredigend beschouwd en overigens ook door de Human Rights Watch in het laatste rapport, dat wij voor ons hebben liggen, zeer negatief beoordeeld.
 
734
<P>
 
735
Wij hebben dus te maken met een situatie waarin wij er als Parlement weer eens over moeten beslissen hoe er een aanvaardbaar compromis kan worden gevonden tussen de noodzaak economische stabilisatie in een OostEuropees land te bevorderen en de noodzaak democratische bewegingen en democratische stabilisatie te ondersteunen.
 
736
<P>
 
737
Wij hebben hierover al verschillende keren gediscussieerd, in zoverre is de situatie voor ons niets nieuws.
 
738
In ieder geval acht de Commissie buitenlandse zaken, veiligheids- en defensiebeleid het noodzakelijk dat de interimovereenkomst in werking treedt, aangezien een algemene verbetering en stabilisatie van de handelsbetrekkingen ook kan leiden tot verbetering en stabilisatie op het gebied van de democratie.
 
739
De Begrotingscommissie deelt deze opvatting en u kunt er natuurlijk van uitgaan dat ook de rapporteur, de heer Wiersma, deze opvatting in naam van de Commissie externe economische betrekkingen deelt.
 
740
<P>
 
741
De interimovereenkomst bevat verder evenals de partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst de zogenaamde mensenrechtenclausule.
 
742
Het is een overeenkomst over handelsaangelegenheden die formeel niet het kader voor een politieke dialoog over democratie en mensenrechten biedt, daar aan de Gemeenschap op dit gebied geen bevoegdheden gedelegeerd zijn, zoals commissaris Van den Broek opmerkte in een brief aan de voorzitter van de Commissie externe economische betrekkingen, mevrouw Castellina.
 
743
Het Gemengd Comité biedt echter wel degelijk een mogelijkheid om dialogen over de democratie te voeren, alleen moet het juiste kader hiervoor nog gevonden worden.
 
744
Het zal overigens een belangrijke taak van de Commissie en de Raad zijn dit kader te formuleren en te definiëren.
 
745
Wij weten dat we in het geval van Kazachstan geen gelukkige oplossing hebben gevonden.
 
746
Ik verzoek de Commissie en de Raad hun uiterste best te doen de mogelijkheden te benutten die het Gemengd Comité zonder meer biedt.
 
747
<P>
 
748
Wel, en ik verzoek u hiervan nota te nemen, bevat de interimovereenkomst een zogenaamde opschortingsclausule, een verandering ten opzichte van de oorspronkelijk met de USSR in 1989 gesloten overeenkomst.
 
749
Deze clausule stelt de Gemeenschap in staat over te gaan tot opschorting van de overeenkomst, indien er een fundamentele verslechtering van de mensenrechtensituatie in Oezbekistan op mocht treden.
 
750
Wij dienen evenwel alleen een beroep op deze opschortingsclausule te doen, indien er sprake is van een fundamentele verslechtering.
 
751
We mogen deze clausule niet beschouwen als een middel om bij iedere gelegenheid gebruik van te maken.
 
752
<P>
 
753
Ik heb het al eerder gezegd: de rapporteur, de heer Wiersma, adviseert het Parlement met het sluiten van de overeenkomst in te stemmen.
 
754
Deze overeenkomst stelt ons in staat nauwer samen te werken en ook de gemeenschappelijke waarden dichter bij elkaar te brengen.
 
755
Dat is wat we willen bereiken.
 
756
Wat dit betreft hoop ik dat mijn geachte collega's in dit geval met rapporteur Wiersma kunnen instemmen.
 
757
<P>
 
758
<SPEAKER ID=45 NAME="Tindemans">
 
759
Mijnheer de Voorzitter, rapporteur Wiersma en mevrouw Mann formuleerden hun aanbevelingen om met Oezbekistan een interimhandelsovereenkomst te sluiten op overtuigende wijze.
 
760
Zulke overeenkomst zou ertoe bijdragen de in juli 1996 ondertekende partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst zo spoedig mogelijk van kracht te laten worden.
 
761
De interimovereenkomst bevat een verwijzing naar een democratische staatsvorm en mensenrechten.
 
762
Dit is voor ons vanzelfsprekend, maar de berichten die we daarover ontvangen, zijn niet positief.
 
763
Ik denk dat de leden van de commissie wensen dat de Europese Commissie ons daarover zo spoedig mogelijk meer informatie zal verschaffen.
 
764
Het interim-akkoord kan de Europese medewerking aan het bereiken van die doelstellingen versterken.
 
765
Een toepassing van sancties in geval van ergerlijke schending van mensenrechten blijft mogelijk.
 
766
<P>
 
767
De vraag waarbij ik even wil stilstaan heeft betrekking op de verbetering van de economische toestand dankzij het interim-akkoord.
 
768
Toen ik een landgenoot vroeg wat hij daarvan dacht, vatte die zijn opinie, gebaseerd op ervaring, in één zin samen.
 
769
Hij zei: handel drijven met Oezbekistan gaat zeer goed, handel drijven in dat land gaat zeer moeilijk.
 
770
Oezbekistan specialiseert zich in het exporteren van grondstoffen.
 
771
We weten allen wanneer het gaat over gas, over olie, enzovoort.
 
772
Maar de betalingsbalans wordt in grote mate bepaald door de prijs van goud en katoen op de wereldmarkt.
 
773
De buitenlandse reserves laten evenwel verdergaande hervormingen in het land zelf toe.
 
774
De meeste Europese verzekeraars van publiek krediet geven geen dekking op Oezbekistan.
 
775
Waar dat wel gebeurt, is het voor rekening van de staat.
 
776
De inflatie blijft hoog, de intrestvoeten ook, het betalingsverkeer werkt moeilijk, het bankstelsel laat te wensen over, de centrale bank schijnt haar rol nog niet ten volle te beseffen, de handel gaat weinig vooruit, de overheidsgreep op de economie blijft sterk, de markteconomie is nog onderontwikkeld.
 
777
Rekening houdend met dit alles kunnen we de rapporteur volgen en instemmen met een interimhandelsovereenkomst.
 
778
De goedkeuring van de partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst vraagt veel tijd.
 
779
Dat kan nog lang duren.
 
780
Het interim-akkoord evenwel kan de evolutie ten goede helpen bespoedigen.
 
781
Dit is van groot belang zowel voor Oezbekistan als voor Europa.
 
782
<P>
 
783
<SPEAKER ID=46 NAME="Van Dam">
 
784
Mijnheer de Voorzitter, door bodemschatten als olie en aardgas, maar nog meer door de katoenteelt vormt Oezbekistan een interessante handelspartner.
 
785
Het land heeft door politieke en economische oorzaken nog weinig van dat potentieel kunnen profiteren.
 
786
Toch steunen we met de rapporteur het voorstel de handelsbetrekkingen met Oezbekistan te versterken.
 
787
<P>
 
788
Er is evenwel een groot struikelblok.
 
789
De fundamentele mensenrechten en de democratie worden in dit land volstrekt onvoldoende gerespecteerd.
 
790
Daarom staan we voor een zware afweging.
 
791
De interimovereenkomst geeft een basis om de autoriteiten daar aan te spreken op hun verantwoordelijkheden.
 
792
Tegelijk levert juist handelssamenwerking voordelen op voor Oezbekistan.
 
793
We kiezen met de rapporteur voor instemming met de interimovereenkomst en opschorting van de partnerschapsovereenkomst.
 
794
Die laatste komt pas in beeld als de rechtssituatie in Oezbekistan aanzienlijk verbetert.
 
795
<P>
 
796
Onze steun voor de interimovereenkomst veronderstelt dat zowel de Raad als de Commissie de Oezbeekse autoriteiten ervan overtuigen dat artikel 1 essentieel is voor de overeenkomst.
 
797
Ik vraag bijzondere aandacht van de Raad en de Commissie voor de beperkingen die de Oezbeekse autoriteiten aan christenen opleggen.
 
798
De wetgeving verbiedt evangelisatie en laat kerkelijke bijeenkomsten slechts toe na officiële overheidsregistratie.
 
799
<P>
 
800
Een schokkend voorbeeld was begin dit jaar de inbeslagneming door de Oezbeekse douane van 25.000 bijbels, die Russische en Turkse bijbelgenootschappen aan het Oezbeekse genootschap hadden geschonken.
 
801
Na lange tijd van bemiddeling onder andere door de Europese Commissie zijn deze bijbels gelukkig vrijgegeven.
 
802
Graag dank ik commissaris Van den Broek en zijn kabinetsmedewerkers voor de hulp bij deze "bevrijding" .
 
803
<P>
 
804
Samenvattend moge duidelijk zijn dat een aanzienlijke verbetering op het gebied van de godsdienstvrijheid en andere fundamentele vrijheden in Oezbekistan vereist is.
 
805
Wij steunen de interimovereenkomst in de hoop dat deze daartoe bijdraagt.
 
806
Pas als fundamentele vrijheden en democratie gewaarborgd zijn, kan van steun aan een partnerschapsovereenkomst sprake zijn.
 
807
<P>
 
808
<SPEAKER ID=47 LANGUAGE="DE" NAME="Posselt">
 
809
Mijnheer de Voorzitter, de Commissie externe economische betrekkingen heeft besloten, en wel unaniem, om het verslag van de heer Wiersma en daarmee de interimovereenkomst te ondersteunen, omdat zij van mening is dat het buitengewoon verkeerd en gevaarlijk zou zijn Oezbekistan in zijn zware crisis te isoleren.
 
810
Wij moeten iedere gelegenheid benutten om dit land tot ontwikkeling te brengen en er intensieve betrekkingen mee aan te gaan.
 
811
Dat heeft niet alleen economische redenen, hoewel ook deze hier uitdrukkelijk voor pleiten.
 
812
Oezbekistan beschikt over essentiële grondstoffen.
 
813
Na vele crisisjaren was er in 1996 in ieder geval sprake van een bescheiden economische groei van 1 %.
 
814
Toch zijn er naast economische redenen ook redenen die politiek belangrijk zijn.
 
815
Herhaaldelijk is hier de problematiek van de mensenrechten ter sprake gebracht.
 
816
Natuurlijk moeten we erop aandringen dat de spelregels van de democratie en de rechtsstaat en de mensenrechten worden nageleefd.
 
817
We mogen daarbij evenwel niet vergeten dat Oezbekistan - anders dan Oekraïne, waarmee mevrouw Mann en ik ons in de Commissie externe economische betrekkingen regelmatig bezighouden, of Wit-Rusland, dat aanleiding geeft tot extreme bezorgdheid: beide zijn Europese landen - een Centraal-Aziatische kolonie van Rusland en later van de Sovjetunie was die geleden heeft onder de klassieke koloniale omstandigheden.
 
818
<P>
 
819
Oezbekistan vertoont de klassieke verschijnselen van een direct postkoloniale situatie: een door katoen bepaalde monostructuur, een buitengewoon grote afhankelijkheid van de wereldmarkten, een absoluut tekort aan verwerkende industrie, de noodzaak grondstoffen die het zelf niet op grote schaal kan gebruiken, te exporteren.
 
820
Naast de decennialange dictatuur van een totalitair systeem heeft dit alles natuurlijk tot gevolg dat we voor dit land niet onze maatstaven kunnen aanleggen.
 
821
Daarom moeten wij hier naar mijn mening afstand doen van alle arrogantie en heel duidelijk zeggen dat het hier gaat om een land waarvoor we dezelfde maatstaven kunnen aanleggen als bijvoorbeeld voor de ACS-landen.
 
822
Het blijkt natuurlijk - hoewel deze landen al een langere periode van ontwikkeling en samenwerking met Europa achter zich hebben - dat er ook hier nog zeer ernstige tekorten zijn en dat ook hier de democratieën nog in de minderheid zijn.
 
823
Daarom is het noodzakelijk dat we deze interimovereenkomst afsluiten, dat we een zo intensief mogelijke dialoog en een zo intensief mogelijk handelsverkeer met Oezbekistan aangaan maar dat we aan de andere kant - en de mensenrechtenclausule biedt ons daartoe in combinatie met de opschortingsclausule de mogelijkheid - onze invloed systematisch benutten om steun te geven aan democratie, mensenrechten, nationaliteitenrechten en godsdienstvrijheid.
 
824
<P>
 
825
<SPEAKER ID=48 LANGUAGE="DE" NAME="Von Habsburg">
 
826
Mijnheer de Voorzitter, ik wil mij aansluiten bij de woorden van de heer Posselt.
 
827
Ik zal beslist niet tegen deze voorstellen pleiten, maar ik wil er toch op wijzen dat we in dit Parlement misschien niet in voldoende mate beseffen wat een enorme invloed wij kunnen uitoefenen en wat we in dit opzicht kunnen doen.
 
828
Ik wil hier in het bijzonder het geval Mikhael Arzinkov noemen.
 
829
Hem werd destijds omdat hij een islamiet was, zijn pas ontnomen en verboden het land te verlaten en toen hij deze terugvroeg, werd hem gezegd dat hij hem niet kon krijgen zolang hij zich niet onderwierp aan een psychiatrisch onderzoek.
 
830
<P>
 
831
Mijnheer de Voorzitter, dat zijn feiten die typerend zijn voor de politiek van president Islam Karimov.
 
832
Er dient, zoals de heer Posselt terecht opmerkte, onderkend te worden dat we hier te maken hebben met een volk dat door de onderdrukking die lange tijd heeft plaatsgevonden, in moreel en cultureel verval is geraakt, zodat we begrip voor dit volk moeten tonen.
 
833
Maar: het feit dat de pas na interventie van onze delegatie in ieder geval werd teruggegeven, bewijst dat we iets kunnen bereiken!
 
834
Daarom zou het misschien van doorslaggevend belang zijn om wanneer we met deze overeenkomst, waar ik positief tegenover sta, instemmen, dat te doen met de constatering dat er op het gebied van de mensenrechten nog ontzettend veel moet gebeuren.
 
835
Met name op het gebied van de godsdienstrechten, want ook de islam wordt immers bijzonder krachtig onderdrukt.
 
836
Als je voor ogen houdt dat bijvoorbeeld het afroepen van de gebedsuren door de moëddzin verboden is, dan is dat toch een teken van extreme religieuze vervolging.
 
837
Om maar niet te spreken van het feit dat een groot aantal vooraanstaande islamitische persoonlijkheden, zoals bijvoorbeeld de heer Nazarov, steeds opnieuw gevangen worden gezet en zelfs thuis bedreigd zijn en dat hun gezinnen onder druk zijn gezet.
 
838
<P>
 
839
Maar dat geldt ook voor de christenen.
 
840
Want bijvoorbeeld de vertegenwoordiger van de baptisten, de heer Rashid Durebajev, is eveneens voor het gerecht gedaagd en moet misschien voor drie jaar naar de gevangenis.
 
841
In deze gevangenissen - dat is bekend - zijn de toestanden zo onbeschrijflijk, dat de mensen na betrekkelijk korte tijd overlijden aan ziekten en mishandeling.
 
842
Ik wil u daarom dringend verzoeken "ja" tegen deze overeenkomst te zeggen, maar de belangrijke invloed die we kunnen hebben toch vooral te gebruiken.
 
843
Het door mij genoemde geval heeft aangetoond dat Oezbekistan zich ten aanzien van godsdienstkwesties maar ook bij alle andere problemen op het gebied van de mensenrechten fatsoenlijk gedraagt.
 
844
<P>
 
845
<SPEAKER ID=49 NAME="Cresson">
 
846
Mijnheer de Voorzitter, geachte afgevaardigden, de Commissie bedankt het Europees Parlement en de rapporteur, de heer Wiersma, voor dit verslag waarmee de interimovereenkomst met Oezbekistan van kracht kan worden.
 
847
De Commissie aanvaardt de positieve benadering waarmee dit verslag voortgang mogelijk maakt, ondanks de beslissing om de partnerschapovereenkomst voorlopig uit te stellen.
 
848
<P>
 
849
Deze interimovereenkomst met Oezbekistan heeft als doel de toepassing van de handelsbepalingen van de op 21 juni 1996 in de marge van de Europese Raad te Florence getekende partnerschapovereenkomst mogelijk te maken in afwachting van ratificatie van de partnerschapovereenkomst door het Europees Parlement en alle parlementen van de lidstaten.
 
850
Tot op heden is deze partnerschapovereenkomst door vijf nationale parlementen van de lidstaten geratificeerd.
 
851
Het betreft: Griekenland, Spanje, Oostenrijk, Finland en Zweden.
 
852
<P>
 
853
Oezbekistan is een stabiel punt in een regio die geostrategisch wel eens belangrijk zou kunnen blijken te zijn en die in de nabije toekomst deel kan gaan uitmaken van het uitgebreide Europa.
 
854
Oezbekistan heeft getoond een betrouwbare en voorspelbare partner te zijn wat andere partners als de Verenigde Staten, Japan of Korea ook goed hebben ingezien.
 
855
Oezbekistan streeft er nu naar om zijn relaties met de Europese Unie te versterken om zijn onafhankelijkheid van met name Rusland te bevestigen.
 
856
<P>
 
857
De inwerkingtreding van de interimovereenkomst maakt de ontwikkeling van handelsbetrekkingen tussen de Europese Unie en Oezbekistan mogelijk en gemakkelijker.
 
858
Deze betrekkingen zijn nu reeds veelbelovend.
 
859
In 1996 is de bilaterale handel met ongeveer 30 % toegenomen ten opzichte van het jaar daarvoor en de export uit de Gemeenschap laat een groei van meer dan 60 % zien waarmee een overschot op de handelsbalans ontstaat van ongeveer 180 miljoen ecu.
 
860
Het is overigens waarschijnlijk dat Oezbekistan met zijn 22 miljoen inwoners en zijn grote rijkdommen aan katoen, goud en aardgas in de komende jaren een belangrijke partner voor de Europese Unie wordt.
 
861
Veel bedrijven in de Unie hebben dit al begrepen en maken zich daar reeds sterk in een harde concurrentiestrijd met Amerikaanse, Aziatische, Turkse, Iraanse en andere bedrijven.
 
862
Tegen deze achtergrond wint de inwerkingtreding van de interimovereenkomst nog aan belang.
 
863
<P>
 
864
In de interimovereenkomst staan in artikel 1 bepalingen betreffende de naleving van de democratie en de mensenrechten.
 
865
Een aantal van u heeft dit punt genoemd en de heer Van Habsburg, die ik hartelijk dank voor zijn betoog, deed dit op bijzonder welsprekende wijze.
 
866
Dankzij deze bepalingen kan in het kader van de interimovereenkomst worden gesproken over de mensenrechten en eventueel druk worden uitgeoefend op de Oezbeekse overheid indien er op het gebied van de mensenrechten in dit wel heel jonge en kwetsbare land sprake zou zijn van een misser.
 
867
<P>
 
868
De interimovereenkomst kan indien nodig worden gebruikt als een hefboom waarmee de Oezbeekse overheid in de goede richting wordt gestuurd.
 
869
Met de opschortingsclausule in de interimovereenkomst kan de Gemeenschap Oezbekistan namelijk dreigen met opschorting van de overeenkomst als de mensenrechtensituatie verergert.
 
870
In dat geval kan het vraagstuk van de mensenrechten formeel worden onderzocht tijdens de in de interimovereenkomst genoemde vergaderingen van het Gemengd Comité.
 
871
Door deze vergaderingen blijft het namelijk mogelijk om zijdelings de politieke dialoog met de bevoegde commissaris, de heer Van den Broek, de diensten van de Commissie en de vertegenwoordigers van de andere instellingen open te houden.
 
872
<P>
 
873
<SPEAKER ID=50 NAME="De Voorzitter">
 
874
Het debat is gesloten.
 
875
<P>
 
876
We gaan nu over tot de stemming.
 
877
<P>
 
878
(Het Parlement neemt de wetgevingsresolutie aan)
 
879
<P>
 
880
<SPEAKER ID=51 NAME="De Voorzitter">
 
881
Het woord wordt gevraagd door mevrouw van Bladel voor een motie van orde.
 
882
<P>
 
883
<SPEAKER ID=52 NAME="Van Bladel">
 
884
Voorzitter, als vice-voorzitter van de mensenrechten heb ik zojuist van de mensenrechtenorganisatie in Angola bericht ontvangen dat in een tiental provincies mensen zijn gemarteld en gestorven, hetgeen is bevestigd door de VN.
 
885
Commissaris Brittan heeft gisteren aan het einde van het actualiteitendebat gezegd dat mensenrechten een essentieel onderdeel zijn van de Lomé-Conventie.
 
886
Voorzitter, wij gaan de kerstdagen in, het heet politieke en mediastilte in.
 
887
Die gevangenen lopen meer gevaar. U zou mij een veel vrediger Kerst bezorgen als u de Commissie of de Raad zou willen vragen alle partijen in Angola te verzoeken zich aan de mensenrechten en het vredesproces te houden.
 
888
U ook een hele goede jaarwisseling gewenst, Voorzitter.
 
889
<P>
 
890
<SPEAKER ID=53 NAME="De Voorzitter">
 
891
Dank u, mevrouw van Bladel.
 
892
U kunt ervan overtuigd zijn dat de hele Vergadering uw bezorgdheid deelt, dat uw woorden in de notulen worden opgenomen en dat ik deze verontrusting rechtstreeks aan de Voorzitter van ons Parlement zal overbrengen.
 
893
<P>
 
894
<CHAPTER ID=5>
 
895
Besluit van de UEFA betreffende de winnaars van de Coca-Cola-Cup
 
896
<SPEAKER ID=54 NAME="De Voorzitter">
 
897
Aan de orde is de verklaring van de Commissie over het besluit van de UEFA dat de winnaars van de Cola-Cola-Cup niet mogen deelnemen aan de Europese bekerwedstrijden.
 
898
<P>
 
899
<SPEAKER ID=55 NAME="Cresson">
 
900
Mijnheer de Voorzitter, geachte afgevaardigden, de Commissie is zich bewust van de problemen die de beslissing van de UEFA om de winnaars van de Coca-Cola Cup niet meer toe te laten tot de UEFA-cup veroorzaakt voor de kleine en middelgrote clubs die aan deze nationale competitie meedoen.
 
901
<P>
 
902
De Commissie bevestigt opnieuw dat zij onderzoek verricht om te kunnen vaststellen wat de feiten in hun eigen economisch verband zijn.
 
903
Dit onderzoek wordt zoals is voorgeschreven verricht in het kader van de procedures vastgelegd in verordening 17 van de Raad van 6 februari 1962.
 
904
Deze procedureregels garanderen het recht van partijen om te worden gehoord en geven derden van wie de belangen door een beslissing van de Commissie wellicht in het geding zijn, de mogelijkheid om hun opmerkingen vooraf kenbaar te maken.
 
905
<P>
 
906
De Commissie heeft de opmerkingen van de UEFA met betrekking tot de klacht reeds ontvangen, evenals het antwoord op een aantal vragen die aan de UEFA waren gesteld om duidelijkheid te verkrijgen over de redenen achter de aangevochten nieuwe regel.
 
907
Na evaluatie van het antwoord van de UEFA, is het nodig gebleken om aan zowel The Premier League als aan The Football Association of England te vragen om commentaar te geven op de klacht en het antwoord van de UEFA.
 
908
Hun is ook gevraagd om uit te leggen waarom het bestaande conflict niet op nationaal niveau kon worden opgelost.
 
909
Tegelijkertijd is The Football League gevraagd om commentaar op het antwoord van de UEFA.
 
910
<P>
 
911
De Commissie heeft nog geen antwoord gekregen, noch van de eiser, noch van de twee andere organisaties.
 
912
In deze zaak kan derhalve pas een standpunt over de te volgen richting worden ingenomen nadat de argumenten van de partijen in het conflict diepgaand zijn beoordeeld.
 
913
Vanwege de procedureregels die moeten worden gevolgd en vanwege de beperkte middelen van de diensten van DG IV mag het standpunt pas over enkele maanden worden verwacht.
 
914
<P>
 
915
De Commissie wil de geachte parlementsleden er echter wel op wijzen dat volgens de mededingingsregels van het Verdrag de Commissie zich niet tot doel mag stellen om zich als scheidsrechter op te werpen bij conflicten tussen particuliere belangen.
 
916
De Commissie waakt in de eerste plaats over de inachtneming van het openbaar belang dat samenhangt met het herstel van een situatie die in feite en rechtens in overeenstemming is met de artikelen 85 en 86 van het Verdrag.
 
917
Deze handelwijze van de Commissie als administratieve overheid verschilt van die van de rechter in civielrechtelijke zaken wiens taak het is om de subjectieve rechten van privé-personen in hun relaties met elkaar te waarborgen.
 
918
<P>
 
919
<SPEAKER ID=56 LANGUAGE="EN" NAME="Cunningham">
 
920
Mijnheer de Voorzitter, de heer Ford, die dit punt een aantal malen naar voren heeft gebracht, heeft verplichtingen in Luxemburg en vandaar dat ik hier namens hem het woord voer.
 
921
<P>
 
922
Ik wil even de achtergronden van deze zaak schetsen.
 
923
De UEFA wilde dat de Engelse Premier League zou worden teruggebracht van 20 naar 18 clubs.
 
924
Aangezien de Premier League daartoe niet bereid was, besloot de UEFA om de winnaar van de Coca-Cola Cup, de competitiebeker, van UEFA-wedstrijden uit te sluiten.
 
925
De Coca-Cola-Cup is echter een zaak van de Football League, niet van de Premier League.
 
926
Ik vind het dan ook absurd dat er geen club uit deze voetbalcompetitie aan Europa Cup-wedstrijden mag deelnemen, terwijl het hier in feite gaat om een geschil tussen de Premier League en de UEFA.
 
927
<P>
 
928
Dit is zeer onrechtvaardig en druist mijns inziens ook in tegen de letter en de geest van de communautaire wetgeving.
 
929
Maar het is niet alleen onrechtvaardig, het is ook bijzonder nadelig, en ik zal uitleggen waarom.
 
930
De grotere Engelse clubs, en van de heer Miller, mijn collega uit Glasgow, heb ik begrepen dat voor Schotland hetzelfde geldt, vaardigen niet hun sterkste teams naar deze wedstrijden af, omdat er geen uitzicht is op deelname aan UEFA-toernooien.
 
931
<P>
 
932
Een en ander betekent onvermijdelijk minder publiek bij de wedstrijden, minder inkomsten uit televisierechten, minder sponsoring, met als gevolg hogere financiële lasten voor de kleinere clubs.
 
933
Nu was het niet helemaal juist wat mevrouw Cresson zei over de kleinere clubs in deze competitie. Clubs als Manchester United, Liverpool, Tottenham, Leeds en dergelijke, zitten er zeker bij.
 
934
Maar naarmate de competitie vordert, is het heel goed mogelijk dat deze clubs, daar er geen uitzicht is op een UEFA-plaats, niet alleen zwakkere teams opstellen, maar het uiteindelijk ook helemaal maar voor gezien houden.
 
935
Dat leidt tot problemen en financiële onzekerheid voor de kleinere clubs.
 
936
Dit zijn echte clubs van het volk en op die manier dreigt er ook werkgelegenheid verloren te gaan.
 
937
Deze zaak mag dan in eerste instantie een pure voetbalaangelegenheid lijken, in feite gaat het hier om een zeer ernstig probleem.
 
938
<P>
 
939
Wij zien dit als een groot onrecht, als een onrechtmatige daad en wij voorzien dat als er niet snel iets gebeurt - en hopelijk is dat wel het geval - sommige van deze kleinere clubs wegens onvoldoende inkomsten het loodje zullen leggen.
 
940
Wij hebben in het verleden daar al enkele voorbeelden van gezien en ik wil de Commissie dringend verzoeken om zo spoedig mogelijk een oplossing voor deze kwestie aan te dragen, zodat er in de toekomst voor Engeland, Schotland en misschien ook nog wel voor andere delen van het Verenigd Koninkrijk weer uitzicht is op een UEFA-plaats voor de winnaar van de Coca-Cola-Cup. Op die manier kunnen wij ervoor zorgen dat de competitie een prestigieuze uitstraling behoudt en er voldoende inkomsten binnenkomen uit televisierechten en uit de wedstrijden in het belang van alle kleinere clubs.
 
941
<P>
 
942
<SPEAKER ID=57 LANGUAGE="EN" NAME="Perry">
 
943
Mijnheer de Voorzitter, ik wil mevrouw Cresson bedanken voor haar verklaring.
 
944
Mijn betoog ligt evenwel in dezelfde lijn als de bijdrage van de heer Cunningham.
 
945
<P>
 
946
Dit mag misschien het laatste debat van deze week of sterker nog, het laatste debat van dit jaar hier in het Parlement zijn, maar wij hebben het beslist niet over een duistere of onbelangrijke aangelegenheid.
 
947
Het gaat hier om een zaak die van grote betekenis is voor Europa en de Europeanen: het gaat om voetbal.
 
948
<P>
 
949
Wij zouden onszelf voor de gek houden als wij denken dat miljoenen mensen in Europa meer interesse stellen in de bezigheden van dit Parlement dan in het voetbal.
 
950
In de kerstvakantie zullen weer miljoenen burgers in Europa naar het voetbal gaan.
 
951
Voor hen betekent dat alles.
 
952
Er wordt - en zeker in het Verenigd Koninkrijk - iets van dit Parlement en van de Commissie verwacht om de problemen die nu zijn ontstaan, te verhelpen.
 
953
<P>
 
954
Voetbal leeft in Europa.
 
955
De organisatie van Europese voetbaltoernooien bevordert niet alleen de sport die, nogmaals, bij onze burgers zeer in trek is, maar zorgt er ook voor dat Europa voor veel van onze burgers een tastbaarder begrip wordt.
 
956
Daarom hebben wij in dit Parlement - en ik wil proberen de Commissie daarvan te overtuigen - een taak om ervoor te zorgen dat Europa verzekerd blijft van goed voetbal en dat alle clubs kans maken op deelname aan Europese toernooien.
 
957
<P>
 
958
Voetbal is het grote geld.
 
959
Wij hebben het hier niet over mensen die een leren bal rond laten gaan.
 
960
Wij hebben het hier over grote sommen geld en belangrijke besluiten met verstrekkende gevolgen voor de clubs.
 
961
Wij hebben het hier ook niet over kleine plaatselijke voetbalverenigingen.
 
962
De clubs die tegenwoordig de diverse Britse voetbalcompetities bezetten, zijn gewoon hele ondernemingen.
 
963
In de professionele sportbeoefening gaat veel geld om.
 
964
De commerciële beginselen die normaliter in andere bedrijven worden toegepast, moeten ook in het voetbal op een juiste en rechtvaardige wijze toepassing vinden.
 
965
<P>
 
966
Na bestudering van deze kwestie is het in mijn ogen volstrekt helder dat de UEFA haar machtspositie misbruikt.
 
967
Toen ik contact met hen zocht en om uitleg vroeg, kwam ik niet verder dan het adres van hun advocaat.
 
968
Zoiets vind ik altijd typerend voor een organisatie die niet voor 100 % zeker is van haar zaak.
 
969
<P>
 
970
In Groot-Brittannië vinden zowel de Football Association als de League dat de winnaar van de Coca-Cola Cup in aanmerking moet komen voor Europees voetbal.
 
971
Natuurlijk kan het voetbal niet buiten een competitie, maar wij mogen niet uit het oog verliezen dat de gewone clubs in de lagere divisies, die ook wel Europees voetbal willen spelen, blij zijn met die mogelijkheid.
 
972
Als Europeanen zouden wij daarvoor begrip moeten hebben.
 
973
Maar deze clubs hebben ook het geld nodig dat de Coca-Cola-Cup hun oplevert.
 
974
Geschat wordt dat zij circa 20 % van hun inkomsten - ongeveer 32 miljoen pond - uit de wedstrijden voor de Coca-Cola-Cup halen.
 
975
Als aan het eind van de rit dan geen beloning in de vorm van Europees voetbal wacht, zouden zij inkomsten uit televisierechten kunnen mislopen en de sponsoring van Coca Cola voor die wedstrijden kwijtraken.
 
976
<P>
 
977
Het gaat dus om een belangrijke zaak voor deze clubs.
 
978
Maar het belangrijkste in dit verband vind ik een brief die ik vandaag van de Portsmouth Football Club kreeg en waarin staat: " Hier in Portsmouth vinden wij dat de winnaar van de Coca-Cola-Cup alsnog voor Europees voetbal moet worden geplaatst.
 
979
Elk initiatief dat de UEFA onder druk kan zetten, heeft onze steun" .
 
980
En alles wat op de steun van de Portsmouth Football Club kan rekenen, kan ook rekenen op mijn steun.
 
981
<P>
 
982
<SPEAKER ID=58 LANGUAGE="EN" NAME="Titley">
 
983
Mijnheer de Voorzitter, ik ben er niet zeker van of de Commissie wel helemaal begrijpt waar het hier om gaat, en ik wil dat mevrouw Cresson graag nog eens haarfijn uit de doeken doen.
 
984
Hier wordt een organisatie - de Football League - gestraft voor het optreden van een andere organisatie - de Premier League - waarover zij geen zeggenschap heeft.
 
985
Deze onrechtvaardige handelwijze is in strijd met de beginselen van het Verdrag van Rome en de beginselen van de interne markt.
 
986
Daar moeten wij ons op concentreren.
 
987
<P>
 
988
Zoals de heer Cunningham en de heer Perry al heel terecht hebben opgemerkt, mogen wij de economische schade die dit besluit aanricht, niet onderschatten.
 
989
Het vooruitzicht op Europees voetbal aan het einde van de competitie is voor voetbalclubs zonder meer een belangrijke economische drijfveer.
 
990
Misschien speelt dat iets minder voor de echt hele grote, zoals Manchester United in het Verenigd Koninkrijk, maar clubs als bijvoorbeeld de Bolton Wanderers hebben het geld nodig dat te verdienen valt met een hoge notering in de competitie en plaatsing voor Europees voetbal. Dat laatste levert buitengewoon veel geld op, niet alleen vanwege de wedstrijden, maar ook vanwege de televisierechten.
 
991
<P>
 
992
Ook de mindere clubs uit de voetbalcompetitie, zoals bijvoorbeeld de Bury Football Club in mijn kiesdistrict, moeten het hebben van de wedstrijden tegen de prestigieuze clubs en van de vooruitzichten om zelf een plaats in de finale te bemachtigen.
 
993
Als de prestigieuze clubs niet meedoen, wat niet uitgesloten mag worden, of opzettelijk een zwakker team in het veld brengen, betekent dat onvermijdelijk dat zij met die wedstrijden niet de inkomsten binnenhalen waarvan zij voor hun voortbestaan afhankelijk zijn.
 
994
Door het Bosman-arrest, waar ik volledig achtersta, kampen de kleinere clubs in het Verenigd Koninkrijk met problemen, omdat het transfersysteem niet meer bestaat.
 
995
<P>
 
996
Ik hoop dat de Commissie deze zaak de aandacht zal geven die ze verdient, gezien de grote economische gevolgen ervan.
 
997
<P>
 
998
<SPEAKER ID=59 NAME="De Voorzitter">
 
999
Dank u, mijnheer Titley, maar gezien het bijzondere karakter van deze dag, wil ik als Voorzitter tegen u zeggen dat u, toen u de voetbalclub van Madrid als grote club noemde, de voetbalclub van Barcelona over het hoofd heeft gezien.
 
1000
Maar gelukkig ben ik hier om u daaraan te helpen herinneren.
 
1001
<P>
 
1002
Nu heeft de heer Wynn het woord gedurende een minuut.
 
1003
<P>
 
1004
<SPEAKER ID=60 LANGUAGE="EN" NAME="Wynn">
 
1005
Mijnheer de Voorzitter, om te beginnen wil ik mevrouw Cresson complimenteren met het feit dat zij haar lachen heeft kunnen onderdrukken tijdens het voorlezen van haar tekst.
 
1006
Een en ander zal bij een heleboel mensen ongetwijfeld komisch overkomen, maar in wezen gaat het hier om een bloedserieuze zaak.
 
1007
Om nog even iets anders te onderstrepen, voor degenen die niet zo goed weten hoe deze zaak in elkaar steekt, het is niet de bedoeling om in deze vergaderzaal nu gratis reclame voor Coca Cola te maken.
 
1008
<P>
 
1009
De vraag die ik de commissaris wil stellen, gaat over de laatste opmerkingen die zij maakte, namelijk dat de Commissie er niet is om tussenbeide te komen in conflicten tussen particuliere belangen, althans volgens de aantekeningen die ik van haar betoog heb gemaakt.
 
1010
Betekent dit dat de Commissie, wanneer zij van de betrokken partijen informatie heeft ingewonnen, geen actie zal ondernemen?
 
1011
Is dat de boodschap die ik aan de supporters van Wigan Athletic moet gaan overbrengen?
 
1012
<P>
 
1013
<SPEAKER ID=61 NAME="Cresson">
 
1014
Mijnheer de Voorzitter, ik heb niet veel toe te voegen aan wat ik zojuist heb gezegd. Ik zou het kunnen herhalen en verduidelijken.
 
1015
<P>
 
1016
Ik heb gezegd dat wij de verschillende partijen in deze zaak vragen hebben gesteld, maar dat de Commissie noch van de eiser noch van de andere twee organisaties antwoord heeft gekregen.
 
1017
Hoe wilt u dat de Commissie haar standpunt bepaalt als er tot op heden nog geen antwoord is binnengekomen?
 
1018
<P>
 
1019
De Commissie wijst erop dat zij zich bij de toepassing van de mededingingsregels, want het gaat hier om een mededingingsprobleem van het Verdrag, niet tot doel mag stellen om zich als scheidsrechter op te werpen bij conflicten tussen particuliere belangen, maar moet waken over de inachtneming van het openbaar belang met het oog op het herstel van een situatie die in feite en rechtens in overeenstemming is met de artikelen 85 en 86 van het Verdrag.
 
1020
<P>
 
1021
Daar wij niet over informatie beschikken kunnen wij geen antwoord geven.
 
1022
Wanneer wij de inlichtingen hebben, zullen we bekijken in hoeverre de Commissie eventueel kan antwoorden op iets wat op dit moment een conflict tussen particulieren belangen lijkt te zijn.
 
1023
Ik voeg hier nog aan toe dat vanwege de te volgen procedureregels, maar ook vanwege de beperkte middelen van DG IV, dat een groot aantal zaken moet behandelen, het standpunt pas over enkele maanden kan worden verwacht.
 
1024
<P>
 
1025
Ik zou graag willen profiteren van het feit dat de Voorzitter mij het woord heeft gegeven om u allen een fijne Kerst en een heel gelukkig Nieuwjaar te wensen.
 
1026
<P>
 
1027
<SPEAKER ID=62 NAME="De Voorzitter">
 
1028
Hartelijk dank, mevrouw Cresson.
 
1029
<P>
 
1030
Het debat is gesloten.
 
1031
<P>
 
1032
<CHAPTER ID=6>
 
1033
Onderbreking van de zitting
 
1034
<SPEAKER ID=63 NAME="De Voorzitter">
 
1035
Dames en heren, mag ik, voordat we de vergadering onderbreken, gebruik maken van het voorrecht dat het voorzitterschap van deze Vergadering mij biedt, en u eraan herinneren dat vandaag, op dezelfde dag als die waarop wij ons werk voor het jaar 1997 beëindigen, in Luxemburg ook het Europees Jaar tegen Racisme wordt afgesloten.
 
1036
Wij zijn ongetwijfeld tekortgeschoten in ons werk, maar het heeft ook zijn positieve kanten, onder andere de bijdrage die wij dit jaar aan de strijd tegen racisme hebben geleverd.
 
1037
<P>
 
1038
Ook wil ik onderstrepen, dames en heren, dat het grootste aandeel hierin afkomstig is geweest van de Europese burgers, van de niet-gouvernementele organisaties. Maar, op de drempel van 1998, zijn er nog dingen die moeten worden aangepakt en een daarvan is blijven doorgaan met de strijd tegen racisme.
 
1039
We weten natuurlijk maar al te goed dat een jaar van strijd niet onmiddellijk een eind aan deze misstand maakt.
 
1040
Het is een misstand die veel oorzaken heeft en we zullen de strijd daartegen moeten voortzetten.
 
1041
Ook volgend jaar, dames en heren, zullen we onder andere moeten blijven werken aan het openstellen van ons huis voor de nieuwe buren, dat wil zeggen aan het voltooien van ons democratisch functioneren.
 
1042
Ook moeten we dezer dagen denken aan de miljoenen Europese burgers die geen werk hebben. Tegenover hen wil ik de hoop uitspreken dat het op de Europese Raad in Luxemburg over de werkgelegenheid niet alleen mooie woorden zijn geweest, maar dat die Top het begin is van een weg, waardoor ook degenen zonder werk volgend jaar in de gelegenheid zijn Kerst en Nieuwjaar te vieren met vooruitzicht op werk.
 
1043
<P>
 
1044
Dames en heren, op mij rust nu de dankbare taak onze medewerkers te bedanken voor het werk dat zij het afgelopen jaar hebben verricht, en hen tegelijkertijd onze beste wensen over te brengen. Ik wil beginnen met de boden voor hun ogenschijnlijk bescheiden werk, dat echter met zo'n aandacht wordt verricht dat het voor het functioneren van onze Vergadering van essentieel belang is.
 
1045
<P>
 
1046
De tolken...
 
1047
<P>
 
1048
(Applaus) ... die subtiele zeef waardoor wij, ondanks het feit dat wij 11 verschillende talen spreken, met elkaar kunnen communiceren en elkaar soms zelfs kunnen begrijpen. Onze medewerkers hier in het kabinet van de Voorzitter, aan wie sommige ondervoorzitters, waaronder ik, onze verontschuldigingen moeten aanbieden omdat wij tijdens het voorzitten hun uitzonderlijk goede werk vaak tenietdoen.
 
1049
Maar ook, dames en heren, denk ik dat we een paar woorden van genegenheid en erkenning moeten richten tot die medewerkers die achter de schermen werken.
 
1050
In de eerste plaats de medewerkers die de notulen van de vergaderingen verslaan. Zonder dat zij iets veranderen, bezorgen zij ons de verrassing dat, als wij onze eigen interventie lezen, deze naar ons idee beter klinkt dan wat wij hebben gezegd.
 
1051
De medewerkers van onze persdienst die het beste eruit kunnen lichten en dit aan de publieke opinie kunnen presenteren.
 
1052
<P>
 
1053
Maar vandaag wil ik graag in het bijzonder aandacht geven aan de vertaaldiensten van ons Parlement.
 
1054
Dames en heren, iedere dag worden er in ons Parlement 4.400 pagina's vertaald.
 
1055
Dat zeg ik goed: 4.400 pagina's, die het werk zijn van 32 taalkundigen en 18 secretaresses en secretarissen.
 
1056
Dit is haast een wonder, waarvoor zij soms avondenlang aan het werk zijn.
 
1057
Dames en heren, het lijkt mij juist hen een boodschap van dank en de beste wensen voor Kerst en Nieuwjaar over te brengen.
 
1058
<P>
 
1059
(Applaus) En ten slotte, dames en heren, breng ik u allen mijn beste wensen over en dank ik u voor het feit dat ik deze vergaderingen op de vrijdag mag voorzitten, in een zo ontspannen, aangename en vriendschappelijke sfeer.
 
1060
<P>
 
1061
Dames en heren, prettige feestdagen.
 
1062
<P>
 
1063
<SPEAKER ID=64 LANGUAGE="FR" NAME="Lulling">
 
1064
Mijnheer de Voorzitter, u heeft ons allen fijne Feestdagen en een gelukkig Nieuwjaar toegewenst.
 
1065
Ik hoop dat u mij als vertegenwoordigster van het kleine Luxemburg, na alles wat er gezegd is over de Top in Luxemburg, wilt toestaan om u op mijn beurt uit naam van alle leden van de vrijdagclub een gelukkig Nieuwjaar en prettige Feestdagen toe te wensen.
 
1066
<P>
 
1067
<SPEAKER ID=65 NAME="De Voorzitter">
 
1068
Hartelijk dank, mevrouw Lulling.
 
1069
<P>
 
1070
Ik verklaar de zitting van het Europees Parlement te zijn onderbroken.
 
1071
<P>
 
1072
(De vergadering wordt om 11.41 uur gesloten)
 
1073
<P>